انتخابات فرایندی متشکل از اوراق رأی، صندوق رأی، چینش و آمایش حوزه‌های انتخاباتی، تعبیه صندوق‌های رأی‌گیری، شمارش آرا و مدیریت و صیانت از رأی مردم است که در کشورهای گوناگون به شیوه‌های مختلف اعم از سنتی یا الکترونیک، مستقیم یا غیر مستقیم و تک مرحله‌ای یا چند مرحله‌ای انجام می‌شود.
انتخابات سنتی معایب و مشکلاتی مانند آسیب‌های زیست‌محیطی، افزایش هزینه‌ها و بالا رفتن ضریب تقلب را در پی دارد. دولت‌ها تلاش‌هایی برای الکترونیکی کردن انتخابات انجام داده‌اند، اما باتوجه به مسائلی مانند نفوذ برخی از گروه‌های فشار، نبود بسترهای دیجیتالی و… سبب شده تاکنون این مهم به نتیجه مطلوب نرسد. هرچند برخی مراحل رأی‌گیری مانند ثبت‌نام رأی‌دهندگان و نامزدها به صورت الکترونیکی انجام می‌شود، اما دو مرحله مهم رأی‌گیری و شمارش آراء به صورت دستی است که نقش خدمات الکترونیک در انتخابات را کاهش می‌دهد.
توزیع کارت ملی هوشمند در کشور انتخابات را یک گام به الکترونیکی شدن نزدیک کرده و زیرساخت اصلی آن، یعنی تعریف یک شخصیت دیجیتالی برای مردم جامعه انجام شده است؛ بنابراین در صورت اراده حاکمیت بر الکترونیکی کردن انتخابات این امر امکان‌پذیر خواهد بود.
هر یک از مراحل انتخابات می‌تواند الکترونیک باشد یا نباشد. زمانی که از الکترونیک کردن انتخابات صحبت می‌کنیم، حداقل ۱۰ تا ۲۰ فرآیند است که می‌تواند به صورت الکترونیک انجام شود. شمارش آراء، تجمیع آراء، ثبت‌نام از رأی دهنده، احراز هویت رأی دهنده و هر یک از این موارد می‌تواند به شیوه الکترونیکی یا دستی صورت بگیرد.
دنیا دیگر پذیرش روش‌های غیر الکترونیک را ندارد. در بسیاری از کشورها از کارت ملی هوشمند برای انتخابات استفاده می‌شود. الکترونیک بودن کارت ملی فرآیند انتخابات را کوتاه‌تر می‌کند. همچنین، یکی دیگر از عوامل، استفاده از فضاهای مجازی و اینترنتی در ایران است. این دو امر امکانات زیرساختی و آموزشی الکترونیکی مردم را فراهم می‌آورد.
در این بین مهم‌ترین ایرادهایی که به الکترونیکی شدن انتخابات گرفته می‌شود، مسئله حضور نمادین در فرایند انتخابات است. در ایران این حضور مهم است. مسئله دیگر، شفافیت و اعتماد به رأی است. حتی اگر در یک انتخابات اعتماد مردم به دستگاه اجرایی انتخابات بالا باشد و در عین حال انتخابات از طریق اس‌ام‌اس یا به صورت اینترنتی انجام شود، باز هم ممکن است در ارتباط با اعلام نتایج انتخابات مشکلاتی پیش بیاید؛ اما زمانی که مردم وارد شعب اخذ رأی می‌شوند و پای صندوق رأی می‌روند آن رأیی که می‌دهند نوشته شده و اگر اختلافی ایجاد شود می‌توانند به صندوق آراء رجوع کنند.
اعتماد به این نوع رأی‌گیری بالاتر است. در ایران به دلیل همین دو ملاحظه به الکترونیکی شدن انتخابات تمایل نشان داده نمی‌شود. حتی در آمریکا که از نظر الکترونیک کشور پیشرفته‌ای است، هنوز رأی‌گیری مکانیکی حاکم است؛ گرچه ایالت به ایالت فرق می‌کند.
در آمریکا رأی به صورت الکترونیکی داده نمی‌شود، بلکه فرآیند اخذ رأی به صورت مکانیکی، اما از طریق کارت-پانچ انجام می‌شود. کارت-پانچ، کارتی است که آن کاندیدایی که می‌خواهید انتخاب کنید جلوی اسمش را با دستگاه سوراخ می‌کنید.
منبع: ستاره صبح
یک دیدگاه