رضا کریمی
بازار کریپتوکارنسی بسیار غیرقابل پیش بینی بوده و ماندگاری و کسب سود در آن فقط به خرید و فروش ارزهای دیجیتال مختلف و انتخاب یک صرافی مناسب خلاصه نمی‌شود. از همین رو در بازار کریپتو نیز مانند سایر بازارهای مالی ابزارهای تحلیلی، شاخص‌ها، الگوهای معاملاتی، سیستم‌های شبیه‌سازی معاملات به کمک معامله‌گران آمده است. اما همانطور که ابزارهایی برای کمک به کاربران وجود دارد، تله‌هایی هم هستند که ممکن است برخی معامله‌گران تازه‌کار یا حتی حرفه ای به دام افتاده و متضرر شوند. یکی از این تله‌ها به تله خرسی معروف است.
تله خرسی در بازار کریپتو به یک الگوی سرمایه‌گذاری گفته می‌شود. این الگو زمانی اتفاق می‌افتد که بازار نزولی پس از مدنی مسیر خود را معکوس کرده و مجدد به‌طور موقت یا دائم روند افزایش پیش بگیرد. سرمایه خرسی به کسی گفته می‌شود که به روند کاهش و نزول بازار اعتقاد داشته و تلاش می‌کند تا از کاهش قیمت‌ها سود ببرد. به این ترتیب زمانی که قیمت‌ها شروع به افزایش می‌کنند، خرس‌های بازار دارایی‌های خود را از دست می‌دهد. چراکه این افراد مجبور می‌شوند با مارجین کال یا موقعیت‌های فروش کوتاه دارایی خود را بفروشند.
بیشتر بخوانید: برچسب سفید برای نئوبانک‌ها: راهکاری سریع برای راه اندازی محصولات بانکی دیجیتال
تله خرسی چیست؟
تله خرسی یا Bear Trap به شرایطی گفته می‌شود که در آن حرکت نزولی بازار و کاهش قیمت‌های به طور ناگهانی معکوس شده و روند صعودی می‌شود. هنگامی که قیمت‌ها در یک روند صعودی قرار داشته و به طور ناگهانی کاهش پیدا می‌کنند، احتمال به دام افتادن در این تله نیز وجود دارد. بروز این پدیده و نحوه عملکرد بازار در روزهای ابتدایی بسیاری از معامله‌گران را برای سرمایه‌گذاری و خرید در بازار فریب داده و در کوتاه مدت دچار ضرر می‌کند.
در واقع در وضعیت تله خرسی، پس از آنکه معامله‌گر با قیمت‌های نزولی بازار مواجه می‌شود، با هدف جلوگیری از ضرر و زیان، تصمیم به فروش سریع‌تر کوین‌های خود می‌گیرد. اما پس از مدتی روند بازار معکوس شده و ناگهان قیمت‌ها بالا می‌رود. بسیاری از کاربران درباره نحوه معامله در وضعیت این تله و راه‌های جلوگیری از به دام افتادن در آن اطلاعاتی ندارند، در ادامه به بررسی این موضوعات نیز خواهیم پرداخت.
نحوه عملکرد تله خرسی به چه شکل است؟
معمولاً تریدرهای بزرگ با ایجاد تله خرسی و فروش دارایی‌های خود در تلاش هستند تا سایر را نسب به پایان روند صعودی بازار و کاهش قیمت‌ها متقاعد کنند. با ادامه کاهش قیمت‌ها، اکثریت معامله‌گران فریب خورده و گمان می‌کنند این روند نزولی ادامه خواهد داشت. در نهایت با چرخش بازار و بالا رفتن مجدد قیمت‌ها، تله خرس آزاد شده و افرادی که در قیمت نزولی دارایی خود را فروخته‌اند متضرر می‌شوند.
دلایل بروز تله خرسی چیست؟
عوامل متعددی هستند که سبب بروز تله خرسی شده و معامله‌گران را به دام می‌اندازند. این تله ممکن است در هر بازاری رخ داده و موجب ضرر و زیان کاربران نا‌گاه و هیجانی شود. معمولاً کاربرانی که بدون استفاده از ابزارهای تحلیلی و بر اساس احساسات و هیجانات بازار خرید و فروش می‌کنند در این تله به دام افتاده و متضرر می‌شوند. در این تله، خرس‌های بازار تصمیم به کاهش قیمت‌ها گرفته و با فروش دارایی قیمت‌ها را کاهش می‌دهند. علاوه بر این تله به دلایل دیگر نیز رخ می‌دهد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
- روند نزولی طولانی مدت بازار یا حرکت نزولی قیمت‌ها
- رویدادهای غیرمنتظره در زندگی واقعی که سبب واکنش رهبران و حتی سیاستمداران بزرگ دنیا بشود.
- وجود یک روند صعودی قوی و مداوم در بازار
بیشتر بخوانید: بلاکچین و هوش مصنوعی مولد: تیم رویایی فناوری
نحوه شناسایی تله خرسی
به دام افتادن در تله خرسی می‌توانند ضرر و زیان بسیاری به معامله‌گران تحمیل کند؛ بنابراین جهت جلوگیری از این اتفاق و اتخاذ تصمیم‌های مناسب در زمان بروز این تله، لازم است هر معامله‌گری به برخی از شاخص‌های فنی دیگر توجه داشته باشد.
معامله‌گران می‌توانند برای تشخیص و شناسایی تله خرسی از ابزارهای تکنیکی معاملاتی مختلفی مانند سطوح فیبوناچی، شاخص‌های حجم و… استفاده کنند. اگر یک روند صعودی قوی قیمت به طور ناگهانی توسط یک روند نزولی مشکوک قطع شود، معامله گران به جای تسلیم شدن و انجام اقدامات احساسی در برابر آن، باید به پارامترهای دیگر بازار نگاه کنند تا دلیل این اتفاق و تغییر ناگهانی روند را متوجه شوند. اگر در احساسات بازار هیچ تغییر قابل توجهی مشاهده نشد، می‌توان نتیجه گرفت که دلیل معکوس شدن ناگهانی روند بازار، احتمالاً یک تله خرسی است. در ادامه به برخی از شاخص‌های رایج که می‌تواند به شما در تشخیص این تله کمک کند، اشاره شده است.
- واگرایی / Divergence
برخی از شاخص‌ها سیگنال واگرایی را ارائه می‌دهند. زمانی که شاهد یک واگرایی باشیم، یک تله خرسی نیز وجود خواهد داشت. برای تشخیص و بررسی سیگنال واگرایی باید توجه کنید که آیا اندیکاتور و قیمت در بازار در جهت‌های متفاوت یا مخالف هم حرکت می‌کنند یا خیر. پس از بررسی و تشخیص این سیگنال، می‌توان در مورد بروز یا عدم بروز این تله نتیجه‌گیری کرد. در واقع زمانی که قیمت و اندیکاتور در یک جهت حرکت کنند، هیچ واگرایی وجود نداشته واین تله اتفاق نمی‌افتد.
- حجم بازار / Market Volume
حجم بازار یک شاخص مهم در زمان بررسی وقع تله خرسی است. در شرایطی که قیمت بازار به طور بالقوه در حال افزایش یا کاهش باشد، حجم بازار تغییر قابل توجهی خواهد داشت. به این ترتیب، اگر در هنگام کاهش قیمت‌ها، شاهد افزایش قابل توجهی در حجم نباشیم، می‌توان گفت که به احتمال زیاد یک تله خرسی اتفاق خواهد افتاد. از آنجاییکه خرس‌های بازار نمی‌توانند به صورت مداوم قیمت‌ها را پایین نگه دارند، حجم پایین بازار می‌تواند نشان‌دهنده این تله باشد.
- سطوح فیبوناچی / Fibonacci Level
سطوح فیبوناچی نشان‌دهنده معکوس شدن قیمت‌ها در بازار هستند، چراکه می‌توان به راحتی معکوس شدن روند بازار را با استفاده از نسبت‌های فیبوناچی شناسایی کرد. علاوه بر شناسایی روند بازار، سطوح فیبوناچی به عنوان یک شاخص بسیار خوب جهت تشخیص تله خرسی عمل می‌کند. زمانی که روند یا قیمت هیچ یک از سطوح فیبوناچی را نشکند، این تله رخ می‌دهد.
بیشتر بخوانید: فناوری بانکداری یکپارچه(integrated bank ): آنچه کسب‌وکارها باید بدانند
- بررسی شاخص RSI
شاخص Relative Strength Index (RSI)، یک نوسان‌ساز حرکتی بوده و به کاربر این امکان را می‌دهد تا سرعت و تغییر حرکات قیمت را ردیابی کند. در صورتیکه RSI کمتر از ۲۵ باشد، شرایط فروش بیش از حد (oversold) برای حرکت صعودی و به سمت بالا آماده شده است. در مقابل نیز اگر RSI بزرگ‌تر از ۷۵ باشد، شرایط خرید بیش از حد (Overbought) برای حرکت نزولی و به سمت پایین آماده شده است. به این ترتیب معامله‌گران می‌توانند از RSI برای پیش بینی برگشت قیمت‌ها و تشخیص تله خرسی کمک بگیرند.
چطور می‌توان از به دام افتادن در تله خرسی اجتناب کرد؟
تله خرسی در بازار کریپتو سیگنالی رایج بوده و ممکن است هر معامله‌گری با آن مواجه شود. بهترین راه برای جلوگیری از به دام افتادن در این تله یا هر تله دیگر بازار لازم است هر کاربری در ابتدا با این الگوها آشنا شده و سپس در مورد راه‌های مقابله با آن آشنا شود. چراکه به دام افتادن در این تله‌ها مانند تله خرسی موجب از دست دادن دارایی و ضرر و زیان می‌شود. در ادامه چند روش برای جلوگیری از گرفتار شدن در این تله آورده شده است:
- استفاده از الگوی کندل استیک (نمودار شمعی)
برای اجتناب از تله خرسی می‌توانید از الگوهای شمعدانی مانند شمعدان معکوس استفاده کنید. شمعدان معکوس یک شاخص بسیار مناسب بوده و می‌تواند در زمان بروس این تله به کاربر کمک کند. در مواقعی که این الگو بلافاصله پس از روند نزولی بازار شکل گرفته باشد، افت قیمت اتفاق می‌افتد. اما این روند برای مدت کوتاهی ادامه خواهد داشت.
- زیر نظر داشتن حجم‌ها
حجم بازار نشان‌دهنده سطح قدرت یک معامله‌گر خرس است. در صورتیکه شاخص حجم هیچ نشانی از افزایش حجم نداشته باشد، احتمال اینکه قیمت بیشتر از اینها توسط خرس‌ها به پایین کشانده شود، کم است. در این شرایط بهتر است وارد بازار نشوید.
- گسترش سفارشات توقف ضرر
در این شرایط بهتر است سفارشات توقف ضرر خود را گسترش داده و آنها را در پایین‌تر از خطوط حمایت و مقاومت قرار ندهید. سفارشات توقف ضرر با ایجاد یک منطقه حائل، می‌توانند در هنگام وقوع بریک اوت‌های کاذب یا افت قیمت، به عنوان یک تنفس‌گیری مجدد عمل کند. همانطور که گفته شد تله خرس زمانی اتفاق می‌افتد که شاهد یک روند نزولی در بازار باشیم، بنابراین لازم است طول این روند نزولی بررسی شود. منظور از طول روند نزولی این است که کاربر مدت زمان این روند را بررسی کرده و زمانی روند نزولی طولانی مدت وجود دارد از ورود به بازار خودداری کند.
معامله‌گران چه زمانی از معاملات تله خرسی استفاده می‌کنند؟
معمولاً معامله‌گران از معاملات تله خرسی برای Short-selling استفاده می‌کنند. اما با این حال استفاده از این تله‌ها در جهت کسب سود دشوار بوده ممکن است کاربران حرفه‌ای را نیز دچار اشتباه کند. باید توجه داشته باشید که تله‌های خرسی الگوهای خطرناکی هستند، در نتیجه بهتر است کاربران از آنها اجتناب کنند. چراکه در این مواقع اغلب کاربران بیشتر از اینکه بتوانند سود کسب کنند، دچار ضرر می‌شوند.
به این ترتیب، شناخت الگوی تله خرسی و راه‌های شناسایی آن می‌تواند از گرفتار شدن در این تله جلوگیری کند؛ بنابراین، بهترین راه این است که در هنگام معامله ارزهای دیجیتال صبور باشید و تحت تأثیر افت قیمت‌ها و احساسات بازار دست به خرید و فروش نزنید.
بررسی نمودار الگو تله خرسی
معامله‌گران می‌توانند با مطالعه حرکت کندل استیک‌های تله خرسی در تحلیل تکنیکال، به درک بهتری در مورد الگوهای نمودار تله خرسی متداول برسند. کندل استیک تله خرس، کندل استیکی است که یا:
- از سطح پشتیبانی عبور کرده و در پایین آن بسته می‌شود.
- از سطح پشتیبانی عبور کرده و در بالای آن بسته می‌شود.
در مدت کوتاهی پس از آنکه کندل استیک تله خرسی شکل گرفت، روند قیمت کوین رو به افزایش می‌رود. در ادامه سه نمودار مختلف آورده شده است که هرکدام از آنها سیگنال‌های خوبی برای خرید ارائه داده و به پیش‌بینی و درک بهتر تله‌های خرسی کمک می‌کنند.
- تله خرسی نمودار اول
نمودار زیر دارای یک کندل استیک تله خرسی نزولی است. این کندل استیک در زیر سطح پشتیبانی شکسته و بسته می‌شود. توجه داشته باشید که پس از شکست سطح پشتیبانی، یک یا دو کندل استیک بعد از آن، می‌توانند کندل‌های برگشتی صعودی (bullish reversal candlesticks) باشند یا حرکت صعودی را نمایش دهند.
- تله خرسی نمودار دوم
این نمودار دارای یک کندل استیک این تله صعودی است. این کندل استیک پس از شکست سطح حمایت به سمت پایین این خط می‌آید؛ اما در نهایت در بالای خط حمایت بسته شده و یک کندل استیک صعودی را تشکیل می‌دهد.
- تله خرسی نمودار سوم
این نمودار دارای یک کندل استیک تله خرسی نزولی است. این کندل استیک سطح حمایت را شکسته و به پایین آن می‌آید؛ اما در نهایت بالاتر از سطح حمایت بسته می‌شود. یک تا دو کندل استیک بعد از آن ممکن است صعودی باشند.
مثالی از یک نمودار تله خرسی
برای درک بهتر تله خرسی بهتر است از یک مثال ساده استفاده کنیم. سناریویی را در نظر بگیرید که در آن معامله‌گری برای جلوگیری از کاهش ارزش دارایی خود و به دلیل نزولی بودن بازار، قصد دارد ارز دیجیتال XYZ را که پیش از این با قیمت ۴۰ دلار خریده است، بفروشد. پس از مدتی به دنبال کاهش قیمت‌ها، ارزش ارز دیجیتال XYZ به ۳۵ دلار کاهش پیدا می‌کند. این بدان معناست که اگر معامله‌گر در این برهه از زمان پوزیشن فروش خود را ببندد، می‌تواند سود کسب کند.
با این حال مشاهده می‌کنیم که قبل از بسته شدن پوزیشن فروش، ارز دیجیتال XYZ مجدد شروع به افزایش کرده و ارزش آن به ۴۵ دلار می‌رسد. اگر معامله‌گر در این لحظه اقدام به بستن پوزیشن فروش خود کند، به ازای هر سکه ۵ دلار ضرر خواهد کرد. بسته به مقدار سرمایه باقی مانده و تعداد کوین‌هایی که با پوزیش Sell short فروخته شده‌اند، ممکن است صرافی از معامله‌گر بخواهد تا با واریز وجوه بیشتر از بستن اجباری یا همان انحلال پوزیشن و تحمیل ضررهای بیشتر جلوگیری کند.
حتی اگر روند افزایش قیمت دارایی، کوتاه مدت بوده و ارز دیجیتال XYZ مجدداً روند نزولی خود را پس از مدتی از سر بگیرد، الگوی تله خرسی معامله‌گر را مجبور به بستن پوزیشن یا سرمایه‌گذاری مقادیر بیشتر دارایی خواهد کرد. از سوی دیگر، اگر بازار به حرکت خود ادامه دهد، تحمیل ضرر و زیان احتمالی تا زمانی که معامله‌گر پوزیشن را ببندد، افزایش خواهد یافت.
سخن پایانی
در این مطلب نگاهی به تله خرسی انداختیم و دیدیم که چه نقشی در تحلیل بازار ارزهای دیجیتال می‌تواند ایجاد کند. تله خرسی یکی از الگوهای موجود در بازار ارزهای دیجیتال و بازارهای مالی سنتی است. بدون آگاهی از چرایی شکل‌گیری این الگو و نحوه جلوگیری از به دام افتادن در آن ممکن است معامله‌گر دچار ضرر و زیان بسیاری شود؛ بنابراین حتی معامله‌گران حرفه‌ای بازار نیز نباید آن را دست کم گرفته و دست به خرید و فروش احساسی بزنند. خوشبختانه در کنار تجربه تشخیص تله‌های خرسی از طریق شاخص‌های تحلیلی دیگر نیز امکان‌پذیر است.
سؤالات متداول
- تله خرس چیست؟
تله خرسی که به آن الگوی تله خرسی هم گفته می‌شود، یک حرکت ناگهانی قیمت به سمت پایین است. این حرکت نزولی ناگهانی، سرمایه‌گذاران را به فروش دارایی ترغیب می‌کند. در واقع این افراد برای مقابله با ضررهای بیشتر، بدون توجه به وجود تله، اقدام به فروش بی‌موقع کرده و پس از مدتی با افزایش مجدد قیمت‌ها، متضرر می‌شوند.
- آیا تله خرسی صعودی است؟
تله خرسی شرایطی است که در زمان یک روند صعودی اتفاق می‌افتد. اما بعد از توقف ناگهانی روند صعودی بازار، معامله‌گر ناآگاه این تغییر روند بازار را به منزله آغاز احتمالی یک روند نزولی در نظر گرفته و دست به فروش (short selling) دارایی می‌زند.
- چطور می‌توان از به دام افتادن در تله خرسی اجتناب کرد؟
در صورتیکه با تغییر ناگهانی روند بازار مواجه شدید، پیش از هرگونه خرید و فروش هیجانی و احساسی، با استفاده از شاخص‌هایی مانند سطوح فیبوناچی، RSI، حجم بازار، واگرایی و… احتمال وجود تله خرسی را بررسی کنید.
منبع: داموند
بیشتر بخوانید: مقابله با دره‌ی عجیب و غریب (uncanny valley) هوش مصنوعی مولد
