حقیقت ترسناک؛ تولد ربات های با احساس؟
اکرم شعبانی
این یکی از قدیمی ترین استعاره های علمی تخیلی است. در روز یازدهم ژوئن (شنبه ۲۱ خرداد ماه) واشنگتن پست گزارش داد که بلیک لموین یکی از مهندسان گوگل، به دلیل طرح اینکه مدل لامدا LaMDA هوش مصنوعی AI این شرکت ممکن است دارای احساس باشد، از کار خود تعلیق شد. این روزنامه به نقل از آقای لموین نوشت: اگر نمی دانستم دقیقا چیست و این برنامه رایانه ای است که اخیرا ساخته ایم، فکر می کردم یک بچه هفت یا هشت ساله است که به صورت اتفاقی فیزیک می داند. آیا لامدا دارای احساس شده است؟ و اگر نه، آیا ممکن است دستگاه دیگری روزی به این سطح برسد؟
- جهت دانلود فایل Pdf و مشاهده عناوین ماهنامه ” اقتصاد دیجیتال” شماره ۲۰، اردیبهشتماه۱۴۰۱ اینجا کیلک نمایید.
این ادعا در ابتدا رد شد. بحث در مورد هوش دشوار است چرا که علیرغم دههها تحقیق، کسی واقعا نمیداند که مثال اصلی – مغزهای بیولوژیکی که با انتخاب طبیعی ساخته شدهاند – دقیقا چه جزییاتی دارند. در عین حال، کاملا مشخص نیست که منظور آقای لموین از «احساس» چیست. در فلسفه، این کلمه به معنای توانایی تجربه احساساتی مانند تشنگی، روشنایی یا سردرگمی است. اما گاهی اوقات بیشتر به صورت عامیانه برای اشاره به هوشی استفاده میشود که ماهیت آن شبیه انسان است و دلالت بر آگاهی، احساسات، میل به حفظ خود و مانند آن دارد. به نظر میرسد که استدلال آقای لموین مبتنی بر پاسخهای محتمل و وهمآور سیستم به سوالات وی است، که در آن ادعا میکرد از خاموش شدن میترسد و میگفت که میخواهد دیگران بفهمند که «من در واقع یک آدم هستم.»
به نظر ترسناک میآید، اما شاید تعجب آور نباشد. همانطور که بلیس آگوئرا آرکاس همکار آقای لموین در مقالهای که اخیرا برای اکونومیست نوشته بود، توضیح داده، رباتهایی مانند لامدا با وجود مقادیر زیادی از دادهها کار میکنند – در این مورد کتابها، مقالات، پستهای فروم و متون از انواع مختلف که شاید از اینترنت هم پاک شده باشند. سپس به دنبال روابط بین رشتههایی از کاراکترها (که انسانها آن را به عنوان کلمات میشناسند) میگردد و از آنها برای ساختن مدلی از نحوه عملکرد در زبان استفاده میکند. این مساله اجازه میدهد برای مثال متونی را در حد چند پاراگراف به سبک نویسندگانی از جمله جین آستن بنویسد و یا حتی از اکونومیست تقلید کند.
- جهت مشاهده ودانلود فایل pdf ماهنامه ” اقتصاد دیجیتال” اینجا کلیک نمایید.
همه این موارد این نکته را که در میان دانشمندان علوم شناختی و انواع هوش مصنوعی مشهور است، تقویت میکند که ظاهر درک لزوما با واقعیت یکسان نیست. در سال ۱۹۸۰، جان سرل فیلسوف استدلال «اتاق چینی» را مطرح و در آن توضیح داد که مجموعهای از قوانین پیچیده میتواند به کسی که حتی زبان چینی را نمیفهمد اجازه بدهد که جملاتی را از انگلیسی به آن زبان ترجمه کند. همانطور که داگلاس هافستادتر یکی از محققان هوش مصنوعی اخیرا در مقالهای برای اکونومیست نوشته است، میتوان با پرسیدن سوالات خلاقانه اما بدون معنا، هوشمندی ظاهری مدلهای هوش مصنوعی را از بین برد. به عنوان مثال بپرسید، «مصر چه زمانی برای دومین بار از پل گلدن گیت منتقل شد؟» و او به شما خواهد گفت که این رویداد غیرقابل قبول در اکتبر ۲۰۱۷ اتفاق افتاده است.
- ” اقتصادالکترونیکی“ آخرین و به روزترین محتوی در اقتصاددیجیتال
زیست شناسان تکاملی ممکن است با این استدلال که پرسیدن این سوال نسبتا انسانگونه که آیا رایانهها هرگز دارای احساس خواهند شد، وارد عمل شوند چرا که هیچ دلیلی وجود ندارد باور کنیم هوش انسانی – با آگاهی، احساسات و انگیزههای حیوانی مانند تولیدمثل، پرخاشگری و تلاش برای بقا – تنها شکل ممکن مغز انسان که یک ماشین بدون برنامه است که با انتخابهای طبیعی کنار هم قرار گرفته تا بقا و موفقیت باروری یک میمون بدون مو را تضمین کند. هوش مصنوعی مشمول انتخاب داروینی نیست. بنابراین، خطرناک به نظر میآید که فرض کنیم هوش رایانهای باید چیزی شبیه به نوع انسان باشد، مگر اینکه طراحان انسانی آن فعالانه تلاش کنند چنین تصویری بسازند (به عنوان مثالی ساده، هم یک پرنده و هم هواپیما میتوانند پرواز کنند اما فقط یکی از آنها این کار را با بال زدن انجام میدهد.) و در هر صورت، به نظر میرسد درس دیگری از زیست شناسی این است که پردازش شناختی پیچیده میتواند بدون نیاز به احساس اتفاق بیفتد. به عنوان مثال، مغز تصویری بصری از جهان از مفاهیم ابتدایی مانند لبهها، حرکت، روشنایی و تاریکی میسازد. همه اینها خارج از دسترس آگاهی اتفاق میافتد. فقط محصول نهایی – نمای نهایی جهان که از طریق چشمان شما دیده میشود – برای تفتیش بیشتر ارائه میشود.
همه اینها به این معنی است که لامدا تقریبا و مطمئنا دارای احساس نیست. اما آنهایی که میخواهند بدانند اگر یک ماشین دارای احساس شود جامعه چه واکنشی به آن نشان خواهد داد، نمونههایی برای بررسی این موضوع دارند. اکثر مردم بر این باورند که میمونها و میمونهای انسان گونه دارای ادراک هستند، بدون اینکه به حیوانات دیگر مانند سگ، گربه، گاو و خوک اشارهای داشته باشند. برخی از گونههای حیوانی به عنوان حیوان خانگی نگهداری و برخی دیگر به عنوان موضوع تحقیقاتی پزشکی استفاده میشوند. برخی حیوانات را برای استفاده از گوشت آنها پرورش داده و کشتار میکنند. این مساله ممکن است برای هر هوش مصنوعی انسان مانندی که قادر به داشتن ادراک است، فکر ناخوشایندی باشد.
منبع: اقتصادآنلاین از اکونومیست،