ابهامات ورود ارزهای دیجیتال به تجارت خارجی ایران چیست؟ ثبت سفارش واردات با رمز ارزها

شایلی قرائی

ثبت سفارش رسمی واردات با رمز ارز تحقق یافته و بر اساس گفته های مسوولان در روزهای اخیر ۱۰ میلیون دلار ثبت سفارش نیز با موفقیت به سرانجام رسیده است. تکیه تجارت بر استفاده از رمز ارزها در حالی ضرورت دارد که بسیاری از فعالیت های اقتصادی در جهان بر اساس آن صورت می گیرد. تحریمها نیز دلیل بسیار قوی و محکمی بر ضرورت چرخش ایران بر استفاده از رمز ارزها در مبادلات تجاری است.

کشورهای توسعه یافته نظیر چین و ژاپن مدتهاست بخش بسیاری از تجارت خود را بر اساس رمز ارزها بنا کرده اند و اتفاقا نتیجه آن رشد تجارت کشورهای مذکور بوده است. هرچند رئیس کل سازمان توسعه تجارت از ثبت سفارش ۱۰ میلیون دلار واردات با رمز ارزها خبر داده اما باید دید برای ادامه راه و فراگیر شدن این روش چه زیرساخت ها و سازوکارهایی باید مدنظر قرار گیرد. آیا ایران پتانسیل استفاده از رمز ارزها را در مبادلات تجاری خود دارد. بنابر اعلام رئیس کل سازمان توسعه تجارت، اولین ثبت سفارش رسمی واردات با رمزارز در این هفته به ارزشی معادل ۱۰ میلیون دلار با موفقیت انجام شد. رئیس کل سازمان توسعه تجارت در فضای مجازی نوشت: این هفته اولین ثبت سفارش رسمی واردات با رمزارز به ارزشی معادل ۱۰ میلیون دلار با موفقیت صورت پذیرفت. تا پایان شهریورماه استفاده از رمزارزها و قراردادهای هوشمند به صورت گسترده در تجارت خارجی با کشورهای هدف عمومیت خواهد یافت.

چندی پیش نیز پیمان‌پاک در مصاحبه‌ای اعلام کرد که به زودی تجارت با چند کشور دنیا از جمله چین و روسیه با استفاده از رمزارزها آغاز می‌شود که تمرکز آن بر روی معاملات خرد و متوسط در حوزه‌های پوشاک و صنایع غذایی است. معاون وزیر صمت در این مصاحبه اعلام کرد که این وزارت خانه پلتفرم‌هایی را بر بستر بلاکچین و رمزارزها شناسایی و انتخاب کرده که در آن تجار بتوانند به انجام معامله بپردازند. وی اظهار داشت: ما در بحث بازاریابی‌های مبتنی ‌بر سیستم‌های نرم‌افزاری و قراردادهای هوشمند یعنی روی smart contractها متمرکز شدیم و الحمدلله الان هم پیاده‌سازی شده است.

این مقام افزود: برای استفاده از این پلتفرم‌ها یک فرآیند اعتبارسنجی برای تجار بر روی سایت سازمان توسعه تجارت درنظر گرفته شده است که افراد پس از تایید در این مرحله می‌توانند از این پلتفرم‌های ارز دیجیتال استفاده کنند. یک بحث اعتبارسنجی هم روی سایت سازمان توسعه تجارت برای ورود به این سامانه‌ها گذاشتیم؛ یعنی طرف وارد می‌شود و از یک پلتفرم B to B یا B to C استفاده می‌کند و مثلا به کشور مقصدش وصل می‌شود. اینجا می‌تواند محصولش را اعلام کند و آنجا عرضه‌کننده ببیند و روی بستر مثلا اتریوم یک قرارداد هوشمند منعقد کند و ذیل قرارداد هوشمند حالا بیاید آنجا رمزارزی را دریافت کند که این رمزارز می‌تواند برای واردات مورد استفاده قرار بگیرد؛ یعنی نمی‌تواند بیاید داخل.همان‌جا این مبادله می‌شود.

بنابرین در صورت استفاده از این پلتفرم‌ها توسط صادرکنندگان، رمزارز دریافتی تنها برای واردات کالا قابل استفاده خواهد بود. پیمان‌پاک همچنین اضافه کرد که این نوع تجارت عموما در مورد معاملات خرد و متوسط مورد استفاده قرار می‌گیرد و در مورد تجارت‌های نفتی و پتروشیمی مورد استفاده قرار نخواهد گرفت. به گفته وی، سازوکار پیاده شده و چند هفته است که مرحله اعتبارسنجی آن را شروع کرده‌ایم. یعنی افراد به‌عنوان تجاری که می‌خواهند از اینها استفاده کنند، بیایند اعتبارسنجی شوند و بعد وصل شوند. ما تقریبا در چهار، پنج کشور مختلف که مثلا یکی از آنها چین و دیگری روسیه است، برای تجارت با رمزارزها اعلام آمادگی کردیم و عمده مذاکرات هم برای کالاهای مصرفی است. یعنی کالاهایی مانند گیاهان دارویی و در روسیه برای پوشاک و کفش و صنایع غذایی مذاکره کرده‌ایم. در چین روی محصولات پایین‌دستی صنایع و محصولاتی مانند خشکبار گفت‌وگوها انجام شده است.

ریسک استفاده از رمز ارزها در تجارت

کامران ندری، اقتصاددان

انجام تبادلات تجاری و ثبت سفارش برای واردات با رمز ارزها مانع و محدودیتی در کشور ندارد. هرچند تمامی فعالان اقتصادی توانایی استفاده از رمز ارز برای ثبت سفارش کالاها را ندارند اما زیرساخت برای انجام آن مهیا است. خرید و فروش کالا با رمز ارز در داخل کشور با مانع روبرو است اما در خارج از ایران می توان از آن استفاده کرد. کالا و خدماتی در داخل کشور وجود ندارد که بتوان با استفاده از رمز ارز آنها را خریداری کرد. اما این نکته باید مورد توجه قرار گیرد که معامله با رمز ارزها با ریسک کاهش قیمت مواجه است. به طور کلی بازار رمز ارز بازاری پر نوسان و پر ریسک است که استقبال زیادی از آن برای استفاده معاملات تجاری نمی شود. بنابراین اگر فعال اقتصادی برای ثبت سفارش از رمز ارز استفاده کند باید ریسک نوسانات آن را بپذیرد. برای مثال شاهد هستیم ظرف یک سال گذشته بیت کوین از ۶۰ هزار دلار به ۲۰ هزار دلار تنزل قیمت داشته است.

به عبارتی فارغ از ریسک قیمتی رمز ارزها، زیرساخت استفاده از آن برای مبادلات تجاری وجود دارد و بستر آن در فضای مجازی مهیا شده است. بعید است مقررات مانعی برای استفاده از رمز ارزها در مبادلات تجاری باشند. از سوی دیگر به دلیل اعمال تحریمها و آینده نامعلوم برجام و لغو تحریمها، فعالان اقتصادی که برای نقل و انتقال پول در سیستم بانکی با مشکل مواجه هستند می توانند با رمز ارزها ثبت سفارش و واردات داشته باشند. البته باید به این نکته نیز توجه کرد که بسیاری از شرکتها در جهان رمز ارزها را برای تبادلات تجاری قبول ندارند. شرکتهای محدودی از این قابلیت استفاده می کنند. چراکه ریسک استفاده از آن بسیار بالا است.

همچنین استفاده از رمز ارزها به صورت صد درصد نمی تواند تحریمها را دور بزند چون بسیار پر نوسان است و شرکتها تمایلی برای استفاده از آن ندارند. نوسانات قیمتی رمز ارزها شرایط ایجاد خسارت را برای شرکتها هموار می کند. در همین راستا رمز ارز بانک مرکزی نیز در دستور کار قرار دارد. هرچند بعید است بتوان با رمز ارز بانک مرکزی هم تحریم‌ها را دور زد. فرض کنید صادر کننده‌ای در کشور چین و یا ژاپن، کالای خود را به ما بفروشد و در ازای آن ما این رمز ارز را در اختیار او قرار بدهیم. اما این صادر کننده این رمز ارز را کجا باید خرج کند. چقدر با ما رابطه تجاری دارد. اصلا دنیا با ما چه اندازه رابطه تجاری دارد. این‌ها همه سوالاتی است که باید سیاستگذار به آن‌ها پاسخ دهد. از طرفی دیگر چه ضرورتی دارد وقتی که ما داریم با آمریکا مذاکره می‌کنیم و احتمال برداشته شدن تحریم‌ها وجود دارد، چنین رمز ارزی داشته باشیم. در حالی که ریسک استفاده از آن بالا بوده و شرکتهای محدودی نیز آن را قبول خواهند کرد.

منبع: کسب و کار