محمد پیروی، کارشناس ارشد مطالعات راهبردی هلدینگ فناوری و نوآوری بانک تجارت (تفتا)
یکی از مهم‌ترین انتظاراتی که کاربران از بانک‌ها و شرکت‌های مالی فعال دارند، ایجاد تجربه دیجیتالی یکپارچه بین ارائه‌دهندگان خدمات بانکی و ارائه‌دهندگان خدمات مدیریت سرمایه به آنهاست.
چند روز دیگر جهان به تماشای یکی از جذاب‌ترین رویدادهای ورزشی سال می‌نشیند. جام جهانی ۲۰۲۲ چشم‌های حداقل سه میلیارد نفر علاقه‌مند به فوتبال را به قطر می‌دوزد و این تازه آغاز ماجراست.
برآوردها نشان می‌دهد یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر برای تماشای مسابقات به قطر سفر می‌کنند و اگر هر گردشگر به طور متوسط ۱۵ روز را در این کشور اقامت داشته باشد، درآمد میزبان از صنعت گردشگری این رویداد حدود ۹ میلیارد دلار خواهد بود. نکته قابل توجه اینکه قطر کشوری با جمعیت کمتر از سه میلیون نفر است و به طور قطع نمی‌تواند پذیرای ۱.۵ میلیون نفر مسافر جام جهانی باشد؛ پس ناگزیر به استفاده از ظرفیت کشورهای همسایه خواهد بود.
” اقتصادالکترونیکی“آخرین و به روزترین محتوی در اقتصاددیجیتال
در چنین شرایطی اگر ایران می‌توانست تنها پنج‌درصد از گردشگران جام جهانی را جذب کند، در یک ماه به درآمدی حدود ۴۵۰ میلیون دلار می‌رسید. سخن‌گفتن از ایران نه صرفاً به‌واسطه همسایگی با قطر، بلکه با اتکا به ظرفیت‌های ژئوپلیتیکی است. با این توضیح که برخی مناطق آزاد تجاری در کشور از قبیل کیش و قشم، امکان ایجاد مناطقی شبیه خلیج بزرگ (Greater Bay Area) را دارند که در این زمینه می‌توان از ظرفیت شهرهایی چون بندرعباس نیز استفاده کرد.
حال این سؤال مطرح است که: «خلیج بزرگ به کجا اطلاق می‌شود؟» در پاسخ باید گفت «منطقه خلیج بزرگ» مجموعه‌ای از شهرهاست که در کنار دریا واقع شده و از امکانات ویژه‌ای برخوردار است. از نمونه‌های مناطق خلیج بزرگ در جهان می‌توان به سانفرانسیسکو، نیویورک، توکیو و خلیج بزرگ گوانگدونگ-هنگ‌کنگ-ماکائو اشاره کرد. آنچه باعث شهرت این مناطق شده، پتانسیل‌های اقتصادی فراوانی است که درنهایت به رشد بهره‌وری کشور مادر کمک می‌کند.
شهرهای تشکیل‌دهنده خلیج بزرگ در پی آن هستند که با سرمایه‌گذاری بر فناوری‌های نوآورانه، اهدافی چون بهبود سطح کیفی زندگی، بهبود مدیریت شهری، حل چالش‌های شهری و افزایش کارایی و امنیت را در این مناطق محقق کنند.
خوشه‌های شهری نیز که از ترکیب شهرهای تشکیل‌دهنده به وجود می‌آید، توانسته با استفاده از روش‌های نوین مالی در ایجاد شهرهای مبتنی بر فناوری، کاهش مصرف، ایجاد نوآوری و پیشرفت فناوری در رشد و توسعه اقتصادی کشور نقش‌آفرین باشد.
“ اقتصادالکترونیکی“ آخرین و به روزترین محتوی در فین‌تک (فناوری مالی)
از دیگر فرصت‌هایی که در منطقه خلیج بزرگ ایجاد می‌شود، فراهم‌‌شدن زمینه فعالیت بانک‌های خارجی است که درنهایت به رشد تجاری در این مناطق منجر می‌شود. به عنوان نمونه می‌توان به فعالیت DBS بانک سنگاپور در منطقه خلیج بزرگ گوانگدونگ -هنگ‌کنگ-ماکائو اشاره کرد.
هنگ‌کنگ که به‌عنوان یکی از مراکز مالی بین‌المللی پیشرو در جهان شناخته می‌شود با زیرساخت‌های فنی قوی، مقررات شفاف و دسترسی به بازارهای جهانی، زمینه فعالیت را برای DBS (بزرگ‌ترین بانک آسیای شرقی) فراهم کرده تا با درنظرگرفتن تحول دیجیتال در منطقه خلیج بزرگ به ارائه خدماتی از جمله بانکداری شرکتی و تجاری، مدیریت ثروت شخصی، بانکداری سرمایه‌گذاری و خدمات مشاوره‌ای در این منطقه بپردازد.
از دیگر اقدامات هنگ‌کنگ در زمینه بانکداری و مالی، ایجاد فرصتی برای سرمایه‌گذاری بین‌المللی در توسعه منطقه خلیج بزرگ بوده است. دولت این کشور با هدف ترویج اقتصاد و سرمایه‌گذاری سبز (Green Finance) اوراق قرضه‌ای خاصی را منتشر کرد.
آمارهای منتشرشده در رابطه با سرمایه‌گذاری سبز و اوراق قرضه سبز در چین حکایت از آن دارد که در فاصله سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ از مجموع ۶۸ نوع اوراق قرضه صادرشده تنها ۵ سند؛ یعنی ۷.۴ درصد مربوط به منطقه خلیج بزرگ است که مبلغ ۵.۵ میلیارد یوان (از مجموع ۹۷.۶ میلیارد یوان درآمد ایجادشده از اوراق قرضه سبز) را به خود اختصاص داده است. با این حال با توجه به فرصت‌های مالی ایجادشده، بانک HSBC (همکاری بانکداری هنگ‌کنگ و شانگهای) پیش‌بینی کرده درآمد بخش بانکی در منطقه خلیج بزرگ تا سال ۲۰۲۵ به حدود ۲۰۰ میلیارد دلار برسد.
همچنین مؤسسه آوالوگ که یک شرکت خدمات مالی و بانکداری سوییسی است، در گزارشی تخمین زده از مجموع ۱۱ شهر تشکیل‌دهنده منطقه بزرگ، ۹ شهر در مجموع ۵۶۷ میلیارد دلار و هنگ‌کنگ و ماکائو ۱۱۹ میلیارد دلار سالانه پس‌انداز دارند. به همین خاطر، منطقه خلیج بزرگ به‌عنوان ثروتمندترین کلان‌شهر در جهان شناخته می‌شود.
چین نیز به‌عنوان یکی از قدرت‌های اقتصادی جهان در منطقه خلیج بزرگ، افزایش یکپارچگی تجاری و ایجاد سیاست‌های باز را کلید توسعه اقتصادی در سراسر منطقه می‌داند. این رویکرد چین سبب شده بانک‌ها و شرکت‌های فعال در حوزه‌هایی مانند فین‌تک، با ایجاد نوآوری و افزایش مشارکت سرمایه‌گذاری از فرصت مناسبی بهره‌مند شوند. با ادامه توسعه ثروت چین در منطقه، پیش‌بینی شده میزان سرمایه‌گذاری خصوصی در این منطقه در ۱۰ سال آینده دوبرابر شود.
در تأیید این مدعا می‌توان به نتایج نظرسنجی انجام‌شده میان سرمایه‌گذاران خلیج بزرگ اشاره کرد که می‌گوید: «۲۸ درصد از سرمایه‌گذاران اظهار کرده‌اند که اگر مشاور یا بانک مورد استفاده‌شان به سمت استفاده از فناوری‌های جدید و مدرن‌سازی فرایندها نرود، آن را تغییر خواهند داد. یکی از مهم‌ترین انتظاراتی که کاربران از بانک‌ها و شرکت‌های مالی فعال در خلیج بزرگ دارند، ایجاد تجربه دیجیتالی یکپارچه بین ارائه‌دهندگان خدمات بانکی و ارائه‌دهندگان خدمات مدیریت سرمایه به آنهاست. این بدان معناست که بانک‌ها برای بقا در منطقه خلیج بزرگ چاره‌ای جز سرمایه‌گذاری در حوزه فین‌تک‌ها و فناوری‌های سرمایه (ولث‌تک) ندارند»
در خلیج فارس نیز فرصت برگزاری جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، الزام توجه و رفع نیاز گردشگران فرصتی است تا ارائه خدمات بانکداری مبتنی بر فناوری‌های نوین بیشتر مورد توجه قرار گیرد؛ هرچند قطر پیش‌تر مقدمات این مهم را فراهم کرده است. این کشور در سال ۲۰۱۷ کارگروه فین‌تک ملی را تشکیل داد و در حال حاضر بر اساس گزارش فناوری مالی قطر، مرکز فین‌تک این کشور با چندین مرکز فین‌تک در سطح جهانی برای تسهیل تبادلات شراکت دارد که اهم فعالیت‌شان ارائه راه‌حل‌های فین‌تک و جذب بین‌المللی فین‌تک‌ها در قطر است.
این در حالی است که محمد میرانی، عضو هیئت‌مدیره اتاق بازرگانی ایران و قطر در گفت‌وگو با «تجارت‌نیوز» اعلام کرده که تاکنون هیچ یک از گردشگران جام جهانی درخواستی برای اقامت در ایران نداده‌اند. به تعبیر دیگر، تاکنون سهم ایران از اقتصاد ورزشی ناشی از رویداد جام جهانی ۲۰۲۲ صفر بوده است.
فرصتی که می‌توانست توجه بیشتری را به حوزه بانکداری و ارائه خدمات ارزی و ریالی در جزایر جنوبی کشور جلب کند که البته لازمه آن حرکت به سمت ارائه خدمات دیجیتال و استفاده از ظرفیت فین‌تک‌ها به‌عنوان نئوبانک‌های صنعت بانکداری کشور است. در جمع‌بندی نهایی باید گفت این فرصت از دست رفت، اما توسعه اکوسیستم فناوری‌های مالی کشور، مسیری نیست که متوقف شود.
منبع: راه‌پرداخت
“فناوری هوشمند” رسانه تخصصی انقلاب صنعتی چهارم
- ثروت‌افزایی مناطق آزاد تجاری با ابزار فین‌تک
