عملکرد و ویژگی اقتصاد دیجیتال، عمدتاً با کمک فناوری دیجیتال است و پشتیبانی این اقتصاد برعهده ی فناوری اطلاعات و ارتباطات میباشد که شامل شبکه جهانی فعالیت های اقتصادی، فرآیندها، تراکنش ها و تعاملات بین افراد، کسب وکارها، دستگاه ها و غیره است.
اقتصاد دیجیتال به اقتصادی میگویند که مبتنی بر فناوری های محاسبات دیجیتال است. همچنین هدف از این نوع اقتصاد،« انجام دادن فعالیت های اقتصادی از طریق بازارهایی مبتنی بر اینترنت و شبکهٔ گستردهٔ جهانی» است. اقتصاد دیجیتال، نام های دیگری نظیر اینترنت اقتصاد، اقتصاد جدید یا اقتصاد وب دارد.« اقتصاد دیجیتال» بطور فزاینده، آمیخته با اقتصاد سنتی است به گونه ای که تشخیص آن سخت است.
اقتصاد دیجیتال، شیوه تولید و بازاریابی کالا و خدمات شرکتها را به صورت کاملاً بنیادین تغییر و بهبود می دهد و در واقع در حوزههای مختلف، مدلهای جدیدی از کسب و کار را به ارمغان آورده است.
” اقتصادالکترونیکی“آخرین و به روزترین محتوی در اقتصاددیجیتال
تاریخچه اقتصاد دیجیتال
یک استاد و پژوهشگر اقتصاد برای نخستین بار در سال ۱۹۹۰ اصطلاح« اقتصاد دیجیتال» را در زمان رکود اقتصادی ژاپن مطرح کرد. این اصطلاح در غرب، مورد استفاده قرار گرفت و کتاب اقتصاد دیجیتال:وعده و خطر در عصر اطلاعات شبکه را در سال ۱۹۹۵ نوشت. کتاب اقتصاد دیجیتال به شرح روش تغییر اینترنت در راه کسب و کار ما پرداخته است.
سه مؤلفه اصلی مفهوم« اقتصاد دیجیتالی» به گفته توماس( ۲۰۰۱) عبارتست از:
- زیرساخت های کسب و کار الکترونیکی( سخت‌افزار ، نرم‌افزار ، مخابرات، شبکه ها، سرمایه انسانی و غیره)
- کسب و کار الکترونیکی( نحوه انجام هر کسب و کار، هر فرایندی که سازمان بر روی شبکه های متصل به کامپیوتر انجام می دهد).
- تجارت الکترونیک( انتقال کالا، مثلا زمانی که یک کتاب به صورت آنلاین فروخته می شود).
رقابتی‌شدن اقتصاد از جمله بارزترین مزایای اقتصاد دیجیتال است
ارکان اقتصاد دیجیتالی
از ارکان اقتصاد دیجیتالی می توان به تولید کالای دیجیتالی و تولید کالای غیردیجیتالی با استفاده از فرایندها و ابزار دیجیتالی اشاره کرد.
اهداف اقتصاد دیجیتالی
اقتصاد دیجیتالی با اهداف گوناگونی بوجود آمد که این اهداف، نظیر ایجاد رابطه میان اداره های دولتی و خصوصی، تسهیل و ترویج زمینه ی اقتصاد دیجیتالی در سطح کشور، انجام داد و ستدها با استفاده از حساب های بانکی، فراهم آوری و قانون مندسازی خدمات دیجیتالی در افغانستان، ایجاد تحول دیجیتالی با هماهنگی بخش های ( IT) وزارت خانه ها مطابق هدایت شورای رهبری دولت جمهوری اسلامی افغانستان و ایجاد رابطه میان تجارت افغانستان با جهان از طریق اقتصاد دیجیتالی می باشد.
فناوری های پیشران اقتصاد دیجیتال
فناوری های پیشران اقتصاد دیجیتال به صورت زیر دسته بندی شده اند:
- روباتیک
- هوش مصنوعی
- اینترنت اشیاء
- رایانش ابری
- کلان داده ها و تحلیل آن ها
- پرینترسه بعدی
- سیستم های پرداخت دیجیتال
- بلاکچین
- فناوری ۵g
بازارهای دیجیتال
بازارهای الکترونیکی، از مؤلفه های اقتصاد دیجیتالی به شمار می رود. بازار، بعنوان شبکه ای از تعاملات و ارتباطات محسوب میشود که به مبادله ی اطلاعات، کالاها یا خدمات و پرداخت ها در آن جا می پردازند. بازار الکترونیکی، تحت وب می باشد.
* اقتصاد دیجیتال، پاسخگوی همه ی تراکنش های موردنیاز به صورت الکترونیکی می باشد.
* مکانی که خریداران و فروشندگان آن، یکدیگر را به صورت الکترونیکی ملاقات می کنند؛ بازار دیجیتال نام دارد. این مکان ، تحت وب میباشد و دارای ابعاد جغرافیایی نیست.
* در این فضا فروشندگان و خریداران، مجوز مذاکره کردن ، پیشنهاد قیمت و توافق با یکدیگر را دارند. از این رو پس از دادن سفارش، معامله عملی می شود.
لایه های اقتصاد دیجیتال
از لایه های اقتصاد دیجیتال می توان به موارد زیر اشاره کرد :
لایه هسته:
لایه هسته که برای اقتصاد دیجیتال، نقش زیرساختی را دارد؛ در ارتباط با فناوری اطلاعات و ارتباطات می باشد.
لایه دیجیتال زادها:
لایه دیجیتال زادها به کارآفرینان فناوری و غول های دیجیتالی متولد شده در عصر دیجیتال اشاره دارد و آنها خدماتی را ارائه می دهند. این شرکت ها دارای جنس پلت فرمی و بر مفاهیم اقتصاد اشتراکی منطبق هستند.
لایه سنتی های صنعت:
لایه سنتی های صنعت به شرکت هایی اطلاق میشود که قبل از عصر دیجیتال بوده اند و می خواهند در راستای ارتقای بهره وری و نوآوری بعنوان مهاجران دیجیتال از قابلیت های تحول دیجیتال بهره بگیرند.
فناوری های دیجیتال در جامعه ما نقش مهمی دارند. باتوجه به ضروری بودن توانایی اتصال و تعامل سریع وکارآمد، مهارت های دیجیتال بطور فزاینده ای در ارتباط با کسب و کار و شهروندان می باشد. اقتصاد دیجیتال به انجام اموری ازجمله خرید و فروش کالاها و ترویج خدمات از طریق تراکنش های اینترنتی خودکار می پردازد. در ادامه با اجزای حیاتی آن اشنا شوید:
- از فناوری های دیجیتال به خصوص فناوری های نوظهور مانند رایانش ابری، اینترنت اشیا و امنیت سایبری استفاده میکند.
- از دیگر اجزای حیاتی اقتصاد دیجیتال می توان به کدگذاری فرآیندها و استفاده از بلاک چین برای قراردادهای هوشمند اشاره کرد.
- کالایی سازی دانش، از دیگر اجزای اقتصاد دیجیتال به شمار می رود.
- اقتصاد دیجیتال، فرآیندهای تولید را تغییر می دهد.
- اقتصاد دیجیتال دارای شبکه ارتباطی بیش از حد افراد، مشاغل و ساختارها می باشد.
ویژگی های اقتصاد دیجیتال
اقتصاد دیجیتال با رشد تکنولوژی، رابطه ی نزدیکی دارد و درصورت بیشتر شدن رشد و توسعه تکنولوژی، به همان میزان اقتصاد دیجیتال در اقتصاد کشورها و اقتصاد جهان، نقش بیشتری ایفا میکند. ویژگی های اقتصاد دیجیتال عبارتند از:
- این اقتصاد پویا به منظور رشد اقتصادی، موجب گشایش بازارهای جدید میشود.
- اقتصاد دیجیتال بر شیوه زندگی جامعه مؤثر است و موجب افزایش ارتباطات میان افراد و جامعه و همکاری میان گروههای اجتماعی و سازمانها و نهادها میشود.
یکی از ویژگی های اقتصاد دیجیتال، فراهم کردن زمینه برای حرکت به سمت بهره آوری بالاتر و نوآوری در جامعه و کاهش هزینه های کسب وکار می باشد.
اقتصاد دیجیتال به یک اقتصاد مبتنی بر تکنولوژی های محاسبات دیجیتال اشاره دارد
اقتصاد دیجیتال برای مصرف کنندگان ، امکان دریافت محصولات و خدمات با قیمت مناسب و همچنین برای تأمین کنندگان و فروشندگان کالا و خدمات، امکان توزیع و بازاریابی مؤثر را فراهم میکند.
مزایای اقتصاد دیجیتال
از بارزترین مزایای اقتصاد دیجیتال می توان به رقابتی شدن اقتصاد اشاره کرد. همچنین مهم ترین مزایای این نوع از اقتصاد، کاهش هزینه ها می باشد.
کاهش هزینه های تولید:
بسیاری از هزینه های ارتباط و هماهنگی به دلیل افزایش حضور تولیدکنندگان و شرکای تجاری شان در فضای مجازی، برای فعالان اقتصادی کاهش یافته است؛ به عبارت دیگر، مالکان کسب وکارها، قادر به کشف یکدیگر در بستر اینترنت و همکاری با هم هستند.
فرصت های تجاری را گسترش می دهد:
افزایش فرصت های تجاری برای شرکت ها و مشاغل نادیده گرفته شده در بازار جهانی، گزارش شده است. دیجیتالی شدن شرکت ها و مشاغل کوچک باعث میشود تا مشارکت فعالی در خرید و فروش بین المللی کالاها و خدمات داشته باشند.
تحویل دیجیتالی کالا و خدمات:
نحوه ارائه کالاها و خدمات با دیجیتالی شدن، شدیدا تغییر کرده است. شما می توانید کالاها و خدمات موردنیاز خود را از حمل و نقل هوایی، بانکداری، سرگرمی، آموزش و بیمه و رزرو هتل، به صورت آنلاین دریافت کنید.
حذف واسطه ها:
انحصار بسیاری از واسطه ها و دلال ها با ورود مستقیم تولیدکنندگان به بازار محصولات و خدمات در فضای مجازی، کم رنگ شد و همین امر باعث شد تا قیمت ها کاهش یابد و تنوع، زیاد شود و علاوه‌براین میزان رقابت در بازار، چند برابر شود.
افزایش حجم فروش:
حجم فروش در اثر عواملی همچون افزایش فضای موجود جهت ارائه کالا و رشد تعداد بازدیدکنندگان، با افزایش بسیاری مواجه شد. فضای مجازی برای تجار و فروشندگان، ویترینی به اندازه کل اینترنت مهیا میکند و مشتریان، قابلیت دسترسی به حجم بالاتری از کالا و خدمات با تنوع و قیمت های متفاوت پیدا میکنند.
شفافیت:
تراکنش های تجاری عمده در اقتصاد دیجیتال، به صورت آنلاین انجام می شود و همین امر منجر به بروز عواملی میشود که از آن ها می توان به حذف تراکنش های نقدی و افزایش شفافیت و کاهش فساد اشاره کرد.
معایب اقتصاد دیجیتال
– حریم خصوصی و امنیت:
در همه جوامع و مقاطع حیات اجتماعی، اطلاعات شخصی و مالی نظیر آدرس و شماره تماس و رمز کارت های بانکی، از حساس ترین داده های هر فردی محسوب میشود. بنابراین اگر از این اطلاعات بصورت مستمر استفاده کنید؛ موجب افزایش خطر هک، نقض حریم شخصی و حتی سرقت های سایبری در بستر فضای مجازی می شود؛ بنابراین به خاطر غیرممکن بودن حفظ امنیت حداکثری اطلاعات در فضای سایبری، فقط میتوان نسبت به افزایش ضریب حفاظت حساب های کاربری با برخی از تدابیر، اقدام کرد.
– فقدان تعامل:
پیگیری این روش از تجارت به صورت غیرحضوری میباشد و موجب کاهش امکان تعامل میان طرفین قرارداد و دشوارتر شدن روند خدمات پس از فروش و پیگیری های بعدی میشود.
– نیاز به اینترنت:
برای این که به خدمات حوزه اقتصاد دیجیتال، دسترسی داشته باشید باید به اینترنت متصل شوید که همین امر، از معایب اساسی این شبکه می باشد.
اقتصاد دیجیتالی انقلابی است که بخش‌های مختلف زندگی بشر را در بر خواهد گرفت
منبع: سرپوش
“فناوری هوشمند” رسانه تخصصی انقلاب صنعتی چهارم
- اقتصاد دیجیتال چیست و چه ویژگی هایی دارد؟
