بازار NFT، شباهت‌هایی به برخی از اقتصادی آشنا دارد.
میمون‌هایی با عینک آفتابی، میمون‌هایی با سویشرت‌های راه راه، میمون‌هایی با چشم‌های لیزری یا میمون‌هایی که با خونسردی یک چوب کبریت را گاز می‌زنند. فرقی نمی‌کند این میمون‌های کارتونیِ انسان‌نما، پروفایل‌های افراد را در شبکه‌های اجتماعی تزیین کنند یا تیتر اخبار شوند، مجموعه «کلاب قایق تفریحی میمون‌های خسته» (Bored Ape Yacht Club) برای مدتی به عنوان نمادی برای صنعت توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) شناخته شدند. حتی گفته می‌شود جاستین بیبر، خواننده مشهور، با صرف نزدیک به ۱.۳ میلیون دلار در سال ۲۰۲۲، یکی از این NFTها را خریداری کرده است.
NFTها، دارایی‌های دیجیتال منحصر به فرد، غیرقابل تقسیم و بادوامی هستند که روی بلاک‌چین قرار دارند. آنها معمولا نماینده آثار هنری دیجیتال بوده و به عنوان بخشی از کلکسیون‌ها فروخته می‌شوند. تقاضا برای این دارایی‌ها در سال‌های اخیر به شدت افزایش یافته است. طبق گزارش رویترز، بازار NFT بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ (زمانی که مجموعه BAYC راه‌اندازی شد)، رشدی تصاعدی را تجربه کرد و از ۹۴.۵ میلیون دلار به تقریبا ۲۵ میلیارد دلار رسید. از آن زمان به بعد، با وجود کاهش ارزش مجموعه BAYC، شاهد ورود انبوهی از شرکت‌ها و سازمان‌های غیرمرتبط با حوزه رمزارز به بازار NFT بوده‌ایم. آدیداس، NBA و حتی مجله اکونومیست همگی مجموعه‌های مخصوص به خود از این دارایی‌های دیجیتال را ساخته و فروخته‌اند.
درک مفهوم NFT برای بسیاری از افراد دشوار بوده است، اما تحقیقاتی که توسط سئوبئوم اوه و ساموئل روزن از دانشگاه تمپل و آنتونی لی ژانگ از دانشکده بازرگانی شیکاگو انجام شده، نشان می‌دهد که آنها تا حدودی معادل دیجیتال کالاهای لوکس هستند؛ البته با پیچیدگی‌هایی در رابطه با قیمت‌گذاری.
ژانگ می‌گوید در بازار کالاهای لوکس، قوانین عرضه و تقاضا تحت تاثیر برخی از نیروهای اجتماعی مانند اینکه آیا یک محصول مورد توجه جامعه است یا خیر (مد روز است یا از مد افتاده) دچار تغییر می‌شود. او توضیح می‌دهد که این یک نمونه از «تقاضای ناشی از تقاضا» است.
بیشتر بخوانید: چگونه وام‌دهندگان دیجیتال ریسک نکول وام را کاهش دهند
“مد روز” یا “از مد افتاده”
«مصرف‌کنندگان عمدتا به این دلیل کالاهای لوکس را تقاضا می‌کنند که سایر مصرف‌کنندگان نیز خواهان آنها هستند. مردم یک ساعت رولکس می‌خرند چون فکر می‌کنند دیگران هم آن را می‌خواهند و این باعث ایجاد یک اثر گلوله برفی می‌شود. فرضیه ما این است که چنین پدیده‌ای در بازار NFT هم در حال رخ دادن است.»
بر اساس تحقیقات انجام شده، اکثر NFTها یا فروش چندانی نداشتند و یا به طور کامل به فروش رفتند. این یافته با این ایده همخوانی دارد که NFTها نوعی کالای مصرفی هستند که تقاضا برای آنها تا حدی به خاطر تمایل سایر افراد به داشتن آنها شکل می‌گیرد.
این یعنی یک کالای «مد روز» یا «از مد افتاده» وجود دارد. به عبارت دیگر، تمایل به خرید یک NFT می‌تواند تحت تاثیر میزان محبوبیت آن در جامعه و اینکه آیا «مد» است یا خیر، قرار بگیرد.
این شباهت زیادی به بازار کالاهای لوکس دارد، جایی که تقاضا برای یک محصول خاص، نه تنها بر اساس کیفیت یا کاربرد آن، بلکه بر اساس اینکه چقدر توسط افراد مشهور یا جامعه مورد توجه قرار می‌گیرد، هدایت می‌شود.
این تحقیق بیان می‌کند که چنین پویایی در بازار NFT نیز در حال رخ دادن است. تقاضا برای یک NFT خاص می‌تواند به دلیل تقاضای سایر خریداران افزایش یابد و بالعکس، عدم علاقه‌ی عموم می‌تواند باعث کاهش شدید ارزش آن شود. این موضوع می‌تواند توضیح دهد که چرا بسیاری از پروژه‌های NFT با شکست مواجه شده‌اند در حالی که برخی دیگر با استقبال چشمگیری روبرو شده‌اند.
بیشتر بخوانید: چگونه شرکت‌های حسابداری مختلف از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند؟
تنگنای قیمت‌گذاری در بازار NFT
اوه، روزن و ژانگ بر اساس تقاضای دوقطبیِ حاکم بر بازار کالاهای لوکس، چارچوب پیش‌بینی برای درک NFTها ایجاد و آزمایش کردند. در بازار کالاهای لوکس، یک محصول یا «مد روز» است یا «از مد افتاده». محققان با بررسی داده‌های OpenSea، بزرگترین بازار NFT و دارایی‌های دیجیتال کلکسیونی در جهان، به تحلیل بیش از ۶ میلیون تراکنش NFT پرداختند. این تراکنش‌ها شامل فروش مجموعه BAYC نیز می‌شد و بازه‌ی زمانی مورد بررسی، مارس ۲۰۲۱ تا مارس ۲۰۲۲ بود.
محققان دریافتند که در مورد کلکسیون‌های تازه‌عرضه شده‌ی NFT، یا شاهد هجوم خریداران بوده‌ایم و یا کلکسیون‌ها به طور کامل فروش نرفته‌اند. در صورت فروش نرفتن، عرضه‌کنندگان در نهایت موفق به فروش کمتر از ۲۰ درصد از موجودی خود شده‌اند. این یافته به نوعی تنگنای قیمت‌گذاری برای عرضه‌کنندگان اشاره می‌کند که تمایزی میان بازار NFT و کالاهای لوکس ایجاد می‌کند.
اگر قیمت NFTها یا عرضه آنها بیش از حد بالا باشد، تقاضا کاهش می‌یابد. و اگر تقاضا پایین بیاید، کلکسیون دیگر «مد روز» به حساب نمی‌آید.
ژانگ می‌گوید: «عرضه‌کنندگان NFT باید به طور عمدی قیمت کلکسیون‌های خود را پایین نگه دارند و عرضه را به طور عمدی محدود کنند، حتی اگر تقاضا در زمان عرضه‌ی کلکسیون به شدت بالا برود. هر تلاشی برای افزایش قیمت می‌تواند منجر به کاهش تقاضا شود. و اگر تقاضا کاهش یابد، خریداران ممکن است نتیجه بگیرند که این کلکسیون دیگر «مد روز» نیست و به طور کلی از آن صرف نظر کنند. این موضوع می‌تواند به یک دوره‌ی خودویرانگر تبدیل شود که در آن درآمدها سقوط می‌کنند.»
با توجه به اینکه قیمت NFTها به طور استراتژیک پایین نگه داشته می‌شود و عرضه آنها محدود است، این بازار مستعد پدیده‌ی دیگری است که در بازار کالاهای لوکس نیز رایج است: خرید و فروش سریع برای کسب سود.
بیشتر بخوانید: هوش مصنوعی مفهوم کارآفرینی را زیر و رو می‌کند
سفته‌بازی در بازار NFT
ژانگ، اوه و روزن دریافتند که خریداران خاصی با خرید NFTها از کلکسیون‌های پرطرفدار و با موجودی کم در قیمت پایین، آنها را با قیمت بالاتر در بازارهای ثانویه به فروش می‌رسانند. دلیل موفقیت این استراتژی این است که محدودیت عرضه باعث می‌شود خریدارانی وجود داشته باشند که در زمان عرضه اولیه، مثلا نتوانند یک «میمون خسته» (Bored Ape) را خریداری کنند. همچنین، از آنجایی که کلکسیون به طور کامل به فروش رفته است، تقاضا برای آن شکننده نیست، چرا که این مجموعه عملا «مد روز» به حساب می‌آید.
محققان دریافتند که مجموعه‌ای کوچک از سرمایه‌گذاران (تنها ۲.۴ درصد از کیف‌پول‌ها مسئول ۵۰ درصد از کل تراکنش‌ها در بازارهای ثانویه NFT بوده‌اند) با زیرکی کلکسیون‌هایی را هدف قرار می‌دادند که به احتمال زیاد موفق می‌شدند. آنها با تاخیر نسبتا زیادی وارد ضرب‌های جدید می‌شدند و تنها زمانی اقدام به خرید می‌کردند که کلکسیون از قبل با فروش قابل توجهی روبرو شده بود.
ژانگ می‌گوید این سفته‌بازان با سوءاستفاده از استراتژی کم‌قیمت‌گذاری در بازارهای اولیه، با خرید و فروش سریع کلکسیون‌های «مد روز» سود کسب می‌کردند، اگرچه «برندگان واقعی» در بازار NFT همچنان عرضه‌کنندگان باقی ماندند.
«این تصور اشتباه است که عرضه‌کنندگان NFT به دلیل بی‌اطلاعی یا اشتباه، کلکسیون‌های خود را در زمان عرضه با قیمت پایین می‌فروشند و فضایی را برای سفته‌بازان ایجاد می‌کنند تا به سرعت از آنها سود ببرند. اما ما نشان می‌دهیم که عرضه‌کنندگان به دلیل تحریف‌های اقتصادی که در آن عرضه کلکسیون‌ها یا بیش از حد تقاضا دارد یا با کمبود تقاضا مواجه است، عمدا قیمت‌ها را پایین نگه می‌دارند. آنها در فضایی کار می‌کنند که تعیین قیمت‌هایی به ظاهر مغایر با اصول اقتصاد کلاسیک، بهینه‌ترین روش است. و همین موضوع آنها را بسیار زیرک نشان می‌دهد.»
بیشتر بخوانید: شرکت‌های برتر ارز دیجیتال کربنی در سال ۲۰۲۴
آینده‌ی بازار NFT
آیا آنها به اندازه‌ی کافی زیرک هستند که از سقوط اخیر ارزهای دیجیتال جان سالم به در ببرند؟ پس از فروپاشی صرافی ارز دیجیتال FTX و سایر بازیگران اصلی، بازار بیت‌کوین و NFT در پایان سال ۲۰۲۳ با کاهش قابل توجهی در ارزش بازار مواجه شدند.
ژانگ می‌گوید اینکه NFTها چگونه در مسیر رشد آینده حرکت خواهند کرد، ممکن است به ادغام آنها با بازار سنتی کالاهای لوکس بستگی داشته باشد.
«بخش زیادی از زندگی ما به سمت آنلاین شدن در حرکت است، بنابراین ممکن است آینده‌ای وجود داشته باشد که بخواهید روی یک امضای دیجیتال مالکیت یا یک سوغاتی برای کیف پول بلاک‌چین خود که به خرید لوکس شما مرتبط است، سرمایه‌گذاری کنید.»
اینکه آیا این سوغاتی یک میمون کارتونی با یک کیف دستی هرمس یا یک ساعت رولکس است، هنوز مشخص نیست.
بیشتر بخوانید: چگونه بلاک‌چین در حال بازسازی زنجیره‌های تأمین است
۶ دیدگاه ها