ره‌آورد بهره وری در خدمات و کاهش هزینه‌ها

آنالیز و پردازش اطلاعات در مسیر ارائه خدمات شهری همراه با فناوری و اتصال به شبکه اینترنت، در جهت بهینه‌سازی بهره‌وری از خدمات و کاربری‌های شهری، یک گام مهم در مسیر شکل گیری شهر هوشمند است.

فناوری شهر هوشمند ، فرصت‌های مهمی را در جهت ارتباط مستقیم با شهروندان و تعامل مستمر و هدفمند در جهت تحول و رشد ایجاد می‌کند، به شرط اینکه هم زیرساختها فراهم باشد و هم در جهت ایجاد شهر هوشمند، بتوان به فرهنگ‌سازی پرداخت و اهمیت آن را در میان آحاد مردم، تبیین کرد.

مدیریت شهری اگر با فناوری روز و پیشرفت‌های جهانی همراه باشد، خدمت رسانی تسهیل و تحقق طرح‌های مختلف در ارتباط با خدمات شهری، امکان پذیر می‌شود، به همین جهت برای ساختن شهری هوشمند نیازمند سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی هستیم تا بستر برای تبیین ضرورت شهر هوشمند در ابتدا برای مردم به عنوان مطالبه‌ای مهم شناخته شود و سپس مدیران شهری و مسئولان نسبت به توسعه آن اهتمام بیشتری پیدا کنند.

همراهی مردم و مسئولان در توسعه شهر هوشمند؛ ره‌آورد بهره وری در خدمات و کاهش هزینه‌هاست، استفاده از شبکه های هوشمند و خدمات الکترونیکی و به طور کلی حرکت به سمت شهری هوشمند، به رشد و توسعه شهر می‌انجامد، برهمین اساس به تدابیر هوشمندسازی طبق مولفه‌ها و شاخص‌های شناخته شده نیاز داریم.

یکی از شاخص‌های مهم شهروند هوشمند در محیط شهری، اتخاذ رویکرد یادگیری فناورانه است تا تعالی و رشد شهری هوشمند شکل بگیرد، برنامه‌ریزان و طراحان مدیریت شهری باید براساس شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و خدماتی بتوانند مسیری را در جهت تربیت شهروند هوشمند بپیمایند تا مطابق با نیازهای روز بتوان شهری هوشمند ترسیم کرد، در این میان اگر پیشرفت شهری و توسعه فناوری در سبک زندگی و فرهنگ شهروندان تاثیرگذار باشد بسیاری از شاخص‌های شهروند هوشمند عملیاتی می‌شود.

شهرهای هوشمند بر اساس فناوری اطلاعات مدیریت می شوند و در آن همه خدمات و زیرساختها به صورت هوشمند و مجازی اداره می شود، چنین شهرهایی دارای ۶ معیار مهم بر اساس حاکمیت هوشمند، شهروند هوشمند، محیط زندگی هوشمند، اقتصاد هوشمند، حمل و نقل هوشمند و انرژی هوشمند هستند تا زمینه ساز توسعه خدمات و رفاه بیشتر و مدیریت منابع باشند.

ایجاد شهرهای هوشمند، یک سرمایه‌گذاری طولانی مدت و با ارزش است که کاربری‌های مختلفی را از طریق فناوری اطلاعات و تکنولوژی های پیشرفته تعریف می‌کند، ضمن اینکه در این فرآیند نظارت و مدیریت نیز تسهیل می‌شود و می‌توان به سمت و سوی شفافیت و امنیت اطلاعات حرکت کرد، ضمن اینکه امکاناتی پیشرفته را در اختیار شهروندان قرار داد و در حوزه حمل و نقل، ترافیک، تاسیسات، خدمات و سیستم های آموزشی و اطلاعاتی گام‌های بنیادین برداشت.

با توجه به شیوع بیماری کرونا، یکی از فرآیندهای مهمی که بسیاری از تهدیدات را به فرصت تبدیل کرد، هوشمندسازی بود، در این میان شهرداری قم نیز با برنامه‌ریزی منسجم از طریق اپلیکیشن قم‌یار بیش از ۳۰ خدمات هوشمند را برای رفاه شهروندان به طور گسترده معرفی کرد تا مردم بتوانند از خدمات غیرحضوری در جهت کاهش خطر انتقال کروناویروس استفاده کنند.

ستاد شهر هوشمند از سال ۹۶ به دستور شهردار و تائید شورای اسلامی شهر به عنوان اولین مرکز در سطح کشور در شهرداری قم با هدف هوشمندسازی شهر برای زندگی بهتر شکل گرفت، هر چند شهر هوشمند تنها در فناوری اطلاعات و دولت الکترونیک خلاصه نمی‌شود و دولت الکترونیکی و فناوری‌ها جزئی از شهر هوشمند به شمار می‌رود.

فرهنگ استفاده از ابزارهای هوشمند در رسیدن به شهر هوشمند، نیاز به بسترسازی، سرمایه‌گذاری و پشتیبانی دارد تا هوشمندسازی را وارد زندگی شهروندان کنیم، در این صورت سامانه‌های خدمات الکترونیکی نیز توسعه پیدا می کند، اگر چه به گفته مسئولان در مدیریت شهری، هنوز شهر هوشمند به قانون تبدیل نشده و متولی ندارد، اما شهرداری قم، به طور گسترده، سرمایه‌گذاری و خارج از حیطه وظایف خود بر روی شهر هوشمند هزینه کرده است تا شاید به زودی تحقق شهرهوشمند جزئی از مطالبات مردم شود و تحولات خوبی را تجربه کنند.

توسعه شهر هوشمند، در ایجاد سلامت اداری و شفاف سازی و ارتقای مدیریت شهری دارای اهمیت زیادی است و با رفع موانع و بروکراسی‌ها، فرآیند خدمت رسانی را سرعت می‌بخشد، شهرداری قم برای نخستین بار در کشور، در جهت تحقق هدف تعیین شده در چشم‌انداز مصوب ۱۴۱۴ شهر مقدس قم مبنی بر توسعه شهر خلاق و هوشمند به عنوان هدف ششم و همچنین اجرای سند راهبردی قم ۱۴۰۰، نهادی سازمانی برای ایجاد شهر هوشمند به نام ستاد شهر هوشمند ایجاد کرد و گام‌های عملی در این زمینه را برداشت.

ضریب بالای نفوذ تلفن و اینترنت در قم از جمله ظرفیتهای مهم در تحقق شهر هوشمند است اما تا به برنامه‌ریزی منسجمی دست نیافت و با نگاهی تخصصی آن را دنبال نکرد و در جهت همسو شدن مردم با شهر هوشمند به فرهنگ سازی نپرداخت، موفقیتی به دست نمی‌آید، اگر چه شکل گیری شهر هوشمند، یک رویایی غیرقابل دسترس نیست و می‌توان کیفیت زندگی شهروندان را ارتقاء بخشید و با خلاقیت و هوشمندی در انتخاب روش‌ها، عناصر سنتی در زندگی شهری را به روزرسانی کرد.

شهرهوشمند تمامی آحاد مردم جامعه از جمله افراد آسیب پذیر و سالمندان و معلولان را نیز تحت پوشش خدمات قرار می‌دهد، با توجه به اینکه مباحث تحول دیجیتال در شهرداری قم آغاز شده و نیازمند ارتقاء فرهنگ توجه به این مبحث در ساختار اداری شهر هستیم،قم به عنوان شاهراه ارتباطی ۱۷ استان در کشور در طرح هوشمند سازی به عنوان پایلوت در دستور کار قرار گرفته است.

در ایام کرونا بالغ بر ۱۴ هزار نفر از ۱۱ خدمت خاص غیرحضوری ویژه کرونا در شهرداری قم بهره‌مند شدند و این یک ظرفیت بسیار مهم در توسعه خدمات الکترونیکی در مدیریت شهری قم است، در این خصوص درگاه خدماتی الکترونیکی در حوزه شهرسازی، خدمات شهری، عمران شهری، حمل و نقل، بازیافت، ترافیک و فرهنگی و اجتماعی فعال است و شهروندان می‌توانند بدون مراجعه حضوری و در محیطی امن با روش‌های آسان و سریع و امن از خدمات و یا صدور مجوزی بهره‌مند شوند.

نصب تجهیزات QR بر روی تعداد زیادی از تاکسی‌های قم، یکی از شیوه‌ای نوین در حوزه پرداخت شهروندی نیز یکی از هزاران خدمت در مسیر شهر هوشمند است، همچنین ارائه بسته خدمات شهرسازی با توجه به تخفیفات الکترونیکی و انجام استعلامات و تخصیص تسهیلاتی در مدیریت پسماند و مسیریابی و ده‌ها نوع از خدمات دیگر نیز از آن جمله است.

در این عرصه سازمان فاوای شهرداری قم، ظرفیتی مهم در تحقق خدمات الکترونیک و شهر هوشمند است که در سال ۹۷ با موافقت شورای اسلامی شهر قم شکل گرفت تا تشکیلات مستقل ویژه شهر هوشمند ایجاد شود.

در این عرصه ایجاد بستر اجرای هویت شهروندان، ایجاد دبیرخانه شهر هوشمند و مرکز نوآوری، توسعه سامانه‌های الکترونیکی، تدوین سند برنامه عملیاتی و بومی شهرداری و شهر هوشمند، توسعه امنیت شبکه‌ها و داده‌های شهرداری، مدیریت و تحلیل جامع سامانه‌های شهرداری از جمله اولویت‌های شهر هوشمند است که اگر به خوبی دنبال شود، بخش عمده ای از نیازهای شهروندان تحت پوشش قرار می‌گیرد.

منبع: حمیده زند – خبرگزاری موج