امیر شریفی
بلاکچین زیر‌ساخت‌های حقوقی و فناوری را در کنار هم قرار داده است و آغازگر تغییر نهادهای اقتصاد مدرن محسوب می‌شود. اقتصاد مبتنی بر توکن چارچوب علمی سازمان یافته‌ای برای مطالعه این روند است.
جهان بر پایه انگیزه بنا شده است. افراد ورزش می‌کنند یا به‌دنبال غذای سالم هستند تا عمر بیشتری کنند. دانشجویان تحصیلات عالی به‌انگیزه دستمزد بیشتر به سر کلاس درس می‌روند. شهروندان مالیات می‌پردازند تا برخی کالاهای عمومی را دریافت کنند. با نگاهی به اطراف خود درمی‌یابیم که ساختار انگیزه‌ها پیشران اغلب امور هستند. ارزهای دیجیتال نیز از این قاعده مستثنی نیستند. آنها اکنون به پایه اقتصادی مبتنی بر توکن تبدیل شده‌اند.
در ظاهر، ارزهای دیجیتال فقط رشته کدهای برنامه‌نویسی هستند که می‌توانند ارزشی را خلق یا مبادله کنند. هرچند، در پشت کدهای برنامه‌نویسی، ساختار انگیزه‌های اقتصادی وجود دارد که چنین دارایی‌های دیجیتال با تقاضای روزافزون را خلق کرده است.
ارزش ارزهای فیات و دیجیتال را چه چیزی تعیین می‌کند؟
در پاسخ به اینکه ارزش دلار آمریکا وابسته به چه چیزی است، می‌توان گفت که دولت آمریکا پشتوانه این ارز است و برای بسیاری چنین پشتوانه‌ای کافی است تا دلار را ارزشمند بدانند. اما این سوال مطرح می‌شود که اگر از فردا کسی از این ارز استفاده نکند، آیا همچنان دلار ارزشی خواهد داشت؟
پاسخ این سوال منفی است. در واقع، دلار آمریکا فقط به اندازه‌ی کاغذی که بر روی آن چاپ شده است، ارزش دارد و چنان‌چه هیچ فردی از آن استفاده نکند، ارزش ذاتی آن از بین می‌رود. دلار به‌عنوان ارز به‌کار می‌رود چرا که می‌توان با آن کالا و خدمات را مبادله کرد و اعتمادی عمومی به وضعیت امروز و فردای پشتوانه آن که اقتصاد ایالات متحده آمریکا است، وجود دارد.
در‌حالی‌که ارزهای فیات، ارزش خود را با تکیه به پشتوانه خود می‌گیرند، اعتماد به فناوری بلاکچین ارزش یک ارز دیجیتال را تعیین می‌کند. علاوه‌براین، ارزهای دیجیتال می‌توانند ابزاری برای انجام امور یا عرضه خدمات باشند. می‌توان گفت که کاربرد ارزهای دیجیتال و اعتماد به شبکه‌ی بلاکچین، تعیین‌کننده ارزش آنها است.
اقتصاد توکنی
مطالعه نوع توزیع و ساختار انگیزشی ارزهای دیجیتال با عنوان «اقتصاد توکنی»یا توکنومیک شناخته شده است. توکن‌ها برای اینکه هر گونه ارزشی داشته باشند، باید انگیزه‌ای برای تولید، استفاده و نگهداری خود ایجاد کنند. چنین انگیزه‌هایی برای توکن تقاضا ایجاد می‌کنند که تعیین‌کننده قیمت تعادلی آن است.
بسیاری از توکن‌ها تقاضایی بر پایه کاربرد خود دارند. به‌عنوان مثال، فایل‌کوین به کاربران خود اجازه می‌دهد تا فضای ذخیره‌ای اضافی خود را در یک سیستم غیرمتمرکز به اشتراک بگذارند و در کنار آن عایدی به‌دست آورند.
علاوه بر کاربرد توکن یا کوین، اثر شبکه‌ای نیز بر روی ارزش آنها تاثیر می‌گذارد. تصور کنید ارزی جدید خلق شده است و تنها افراد انگشت‌شماری از آن استفاده می‌کنند. آیا این ارز ارزشی دارد؟ خیر، در واقع هر چه افراد بیشتری در یک شبکه شرکت کنند، ارزش توکن یا کوین بالاتر می‌رود.
این پدیده به‌عنوان «اثر شبکه‌ای» شناخته می‌شود و در فرآیند توزیع توکن باید به آن توجه بسیاری شود. اثر شبکه‌ای در حال حاضر عامل اصلی تعیین‌کننده ارزش بیت‌کوین است. با رشد بیت‌کوین، امروزه بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی، مانند استارباکس و برندهای پوشاک آن را به‌رسمیت شناخته‌اند و پذیرش بیشتر این رمزارز، می‌تواند به افزایش قیمت آن منجر شود.
منبع: تجارت نیوز
