کاربرد فناوری بلاک‌چین در نظام آموزشی و حوزهٔ تحصیل و آموزش

بکارگیری فناوری بلاک‌چین در نظام آموزشی به ما کمک می‌کند تا از دستکاری مجوزها، مدارک، تحقیقات علمی و مقالات در امان باشیم.

بلاک‌چین و فناوری‌های مربوط به آن با ریتم سریعی درحال پیشرفت بوده و در صنایع مختلف، به‌ویژه حوزۀ امور مالی، به کار برده می‌شوند. بی‌شک بزرگترین دستاورد این فناوری رمز ارزها هستند، به‌طوری‌که تمام کاربران علاقه‌مند به گجت‌ها و علوم کامپیوتری عبارت «ارز دیجیتال» را شنیده و مختصری دربارۀ آن می‌دانند. با مرور رسانه‌ها می‌توان اخبار مربوط به قیمت بیت‌کوین و نقشۀ پیشبرد و اجرای فورک‌های رمز ارزهای مختلف را مشاهده کرد. امورمالی توانسته است به ضریب نفوذ توسعۀ فناوری بلاک‌چین در سایر زمینه‌ها شتاب بخشد. بسیاری از شرکت‌های بزرگ درحال معرفی راهکارهای نوینی برای بهبود فرآیند تجاری خود ازجمله حوزۀ تحصیل و آموزش هستند. در ادامه فناوری بلاک‌چین را به‌طور مختصر باهم مرور می‌کنیم و نقش بلاکچین در نظام آموزشی را بررسی می‌کنیم.

بلاک‌چین نوعی سیستم الگوریتمی است که توسط زنجیره‌های اطلاعاتیِ متصل به هم ساخته شده است. این زنجیره‌ها مانند پایگاه‌دادۀ استانداردی هستند که از سامانۀ امنیتی بهبودیافته‌ای بهره می‌برند. ویژگی‌های بارز چنین سیستمی عبارتند از:

• عدم حضور سرورِ واحد
• توانایی ذخیرۀ اطلاعات بر بسترهای متنوعِ داده
• تمرکززدایی داده‌ها
• تضمین امنیت اطلاعاتِ ثبت‌شده

فناوری بلاک‌چین پیوسته درحال به‌روزرسانی بوده و بلاک‌های جدیدی از اطلاعات به زنجیره‌های موجود می‌پیوندند. ثبتِ خودکار زمان و تاریخ ایجاد هریک از این بلاک‌ها به نظم‌دهی داده‌ها کمک می‌کنند. علاوه‌بر این می‌توان اطلاعات موجود را به سایر بلاک‌های مشابه از نظر موضوعی حاضر در زنجیره ارجاع داد. با در نظر داشتن این نکته که بلاک‌چین از یک سرورِ واحد برای ذخیره‌سازی استفاده نمی‌کند، می‌توان مطمئن بود که هکرها قادر به نفوذ به سیستم رمزگذاری‌شده و سرقت داده‌ها نخواهند بود.

بیشتر بخوانیم: فرصت‌های تجاری جدید با ترکیب بلاک‌چین و هوش‌مصنوعی

برتری‌های فناوری بلاک‌چین برای ادغام در صنایع مختلف

استفادۀ صحیح بلاک‌چین به دلیل داشتن یک سامانۀ جامع ذخیره‌سازی می‌تواند سطح امنیت و پایداری سیستم‌های فعلی را ارتقا بخشد. با ادغام این فناوری در بخش‌های مختلفِ صنایع می‌توان انتظار داشت امکانات زیر در دسترس قرار گیرند:

• سوابق پزشکی (مطالعات، تاریخچۀ تحلیل‌های صورت‌گرفته و پروندۀ بیماران)
• اجرا و پردازش معاملاتِ مالی کوچک و کلان (خدمات کارگزاری، اعتباربخشی، تراکنش وجوه نقد، خرید و فروش سهام)
• ثبت داده‌های جوامع کاربری (نتایج نظرسنجی‌ و رای‌گیری‌ها) و سوابق کاری جوامع علمی و اعتبارسنجی آ‌‌ن‌ها (انحصاری بودن مقالات علمی، سامانۀ لازم برای آموزش از راه‌دور دانشجویان و تعلیم متخصصان)

تمام شبکه‌های بلاک‌چین در موارد زیر مشترک هستند:

• دسترسی به اطلاعات ثبت‌شده در هر بلاک برای عموم آزاد است؛ اما تغییر، ویرایش یا حذف آن‌ها تنها با داشتن کلیدهای خصوصی امکان‌پذیر است.
• تبادل داده نیازمند حضور شخص یا نهاد واسطه نیست و تراکنش‌ها توسط تمام افراد حاضر در شبکه تایید خواهند شد.
• کنترل جریان مالی بر عهدۀ سازمان خاصی نبوده و فرآیند تایید تراکنش‌ها از طریق بلاک‌های ثبت‌شده بر شبکه صورت می‌گیرد.

نقش فناوری بلاک‌چین در امنیت تحقیقات علمی

پایگاه‌‌دادۀ بلاک‌چین نه تنها در تراکنش‌های مالی و پلتفرم‌های تبادل رمز ارز، بلکه در انتقال اسناد نیز کاربرد دارند. ویژگی فوق به کمک نود (node) بیت‌کوین و عملکرد op_return محقق خواهد شد. Philipp Schmidt و همکاران وی از موسسۀ فناوری ماساچوست (MIT) راهکار فوق را توسعه و پیشنهاد داده‌اند که در آن اطلاعات لازم به هریک از تراکنش‌ها ضمیمه می‌شود. برای نمونه امکان این وجود دارد که به کمک الگوریتم SHA256 یک تراکنش را اعتبارسنجی و یک هش را تعریف نمایید. فرآیند فوق پس از اخذ ۵ تاییدیه بر شبکۀ بلاک‌چین ثبت خواهد شد.

علی‌رغم تلاش Philipp Schmidt، در حال حاضر نمی‌توان از این راهکار به‌شکل بهینه استفاده کرد زیرا عملکرد op_return با محدودیت‌هایی درخصوص حجم داده‌ روبه‌رو است. این موضوع تیم Schmidt را مصمم کرده تا با توسعۀ پلتفرم Blockcerts امکان تایید مجوزها را بر بستر بلاک‌چین ممکن سازند.

بکارگیری فناوری بلاک‌چین در نظام آموزشی به ما کمک می‌کند تا از دستکاری مجوزها، مدارک، تحقیقات علمی و مقالات در امان باشیم. این فرصتی مطلوب برای جوامع علمی، محققین و حتی دانشجویان است تا آثار خود را با امنیت کامل به‌ اشتراک گذاشته و آخرین تحولات انجام‌شده در زمینۀ‌های تخصصی را فراگیرند. فناوری بلاک‌چین بر تغییرات فوق نظارت کرده و اصالت هویت نویسنده را تایید و سطح مسئولیت وی را افزایش خواهد داد.

بیشتر بخوانیم: چگونه بلاک‌چین برنامه‌های فین‌تک را متحول می‌کند؟

استقبال جوامع علمی از ادغام بلاکچین در دانشگاه

نخستین ردپای ادغام فناوری بلاک‌چین در نظام آموزشی به سال ۲۰۱۷  برمی‌گردد. در این سال دانشگاهِ قبرسی Nicosia برای به‌روزرسانی و تسهیل فرآیند جستجو و ذخیره‌سازی اسناد تخصصی به استفاده از بلاک‌چین روی آورد.

Nicosia همچنین نخستین موسسۀ آموزش عالی در جهان است که از بیت‌کوین برای پرداخت هزینۀ تحصیلی پشتیبانی کرده است. این دانشگاه با توسعۀ سامانۀ MOOC موفق به ارائۀ آموزش از راه دور آنلاین به دانشجویان بیش از ۸۳ کشور جهان شد. عضویت Nicosia در انجمن دانشگاهی اروپا (EUA) باعث اعتبار مدارک دوره‌های MOOC در تمام کشورهای جهان خواهد شد.

ویژگی‌های مثبت بلاک‌چین باعث شده است تا سایر دانشگاه‌ها مانند Open University، موسسۀ آموزشی شرکت سونی و موسسۀ فناوری ماساچوست (MIT) نیز پذیرای این فناوری باشند.

بلاکچین و تایید اصالت مدارک تحصیلی

تجربه نشان داده است که برخی از شرکت‌ها با اصالت مجوزها و مدارک تحصیلی/کاری با چالش روبه‌رو هستند. این موضوع اغلب مربوط به پست‌های مهم شغلی است که میزان تحصیلات عاملی تعیین‌کننده در انتخاب داوطلبان است. برای نمونه Scott Thompson، مدیرعامل یاهو (Yahoo)، به‌خاطر ارائۀ مدرک تقلبی دیپلم در سال ۲۰۱۲ از این شرکت اخراج شد.

تنها چند ماه از فعالیت Scott در یاهو سپری شده بود که یکی از سهام‌داران به‌نام گروه Third Point داده‌های مربوط به تقلب وی را پیدا کرد. این رسوایی باعث شد که یاهو برای تایید صلاحیت داوطلبانِ آتی شرکت، راهکارهای دقیق‌تری را بجوید. قوانین یاهو ایجاب می‌کند که چند هفته از صدور مدارک تحصیلی به منظور پیگیری آن‌ها گذشته باشد؛ این امر فرآیند جذب سریع نیروی کار را با مشکل روبه‌رو خواهد ساخت؛ فناوری بلاک‌چین در چنین مواردی کاربرد بسیار مفیدی خواهد داشت.

لازم به ذکر است کاربرد بلاک‌چین تنها به یک پایگاه داده محدود نمی‌شود. شفافیت بالای این فناوری فرصت‌های منحصربه‌فردی را برای سازماندهی سیستم‌های سنتی آموزشی فراهم خواهد ساخت. بلاک‌چین می‌تواند آموزش‌های آنلاین را همسو با دوره‌های درسی داخلی و خارجی مراکز تحصیلی توسعه دهد.

بیشتر بخوانیم: حقایق ابتدایی در مورد بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال که سرمایه‌گذاران باید بدانند

برتری بلاک‌چین بر شیوه‌های سنتی آموزشی:

1. هزینۀ پایین دوره‌های تحصیلی
2. گزینۀ مناسب برای رشته‌های تخصصی با حضور بهترین استادان
3. گزینشی از موضوعات مطالعاتی و استراتژی‌های یادگیری مختلف براساس نیاز و علاقۀ کاربران
4. رابطۀ مستقیم دانشجو و استاد که در نهایت به افزایش تاثیر فرآیند آموزشی می‌انجامد

ارزیابی کیفی مراکز تحصیلی و سازماندهی نظام آموزشی به کمک بلاکچین

دانشگاه‌ها و موسسات تحصیلیِ مهم سهم بزرگی از جریان‌ مالی را دراختیار دارند و گاهی کیفیت و سطح آموزش‌های ارائه‌شده با وضعیت و اعتبار مراکز فوق همخوانی ندارد. فناوری بلاک‌چین با غربال‌گری آثار و موسسات شبه‌علمی، نظام آموزشی را سازماندهی خواهد کرد.

• ذخیره‌سازی غیرمتمرکز داده‌ها این فرصت را دراختیار همگان قرار می‌دهد تا بتوانند اعتبار و اصالت تمامی مدارک تحصیلی را رهگیری و بررسی کنند.
• دانشجویان می‌توانند استاد دلخواه خود را برای گذراندن واحدهای درسی برگزینند. این مقوله به‌طور چشم‌گیری عدم صلاحیت آکادمیک را کاهش خواهد داد.
• اساتید و معلمان نیز علاوه‌بر حقوق ثابت، سهم منصفانه‌ای از سمینارها و ارائه درس‌های خود دریافت خواهند کرد.

پلتفرم ODEM (On-Demand Education Marketplace) از انواع موفق این سامانه‌های آموزشی است. این استارت‌آپ منحصربه‌فرد طیف متنوعی از خدمات آموزشی را به متقاضیان ارائه می‌کند تا علاقه‌مندان بتوانند با انتخاب دورۀ تحصیلی/اساتید موردنظر و پرداخت شهریه در کلاس‌ها شرکت ‌کنند.

بیشتر بخوانیم: پیشرفت‌های بلاک چین به نوآوری‌های بیشتر در CBDCها منجر می‌شود

ODEM با قراردادهای هوشمند اتریومی توانسته است دوره‌های خود را با شبکۀ بلاک‌چین ادغام کند. قراردادهای هوشمند فرصتی بی‌نظیر برای ارتباط مستقیم دانش‌آموزان و معلمان فراهم خواهد ساخت. با استفاده از چنین راهکاری تمام شرایط شرکت‌ها ثبت و به‌طور خودکار اجرا خواهند شد.

می‌توان قراردادهای هوشمند را نمونۀ دیجیتالی قراردادهای کاغذی معرفی کرد که در آن توافقنامه‌ای مانند پرداخت شهریه در پایان دورۀ آموزشی بین طرفین وجود دارد. هنگام بروز هرگونه اختلاف در نوع کاغذی، طرفین باید به مراجع قانونی بروند. قراردادهای هوشمند نیز از ساختار مشابهی تبعیت می‌کنند؛ برای نمونه پس از حضور در ۱۰ جلسه سمینار، فیش پرداختی برای فرد صادر خواهد شد. این توافق در متن قرارداد کدنویسی شده و پس از اتمام جلسۀ دهم انتقال پول بلافاصله و به‌طور خودکار صورت می‌گیرد. در این روش دیگر نیازی به پرداخت هزینه‌های جانبی و اضافی وجود نخواهد داشت.

ادغام فناوری بلاک‌چین با سیستم آموزشی

حوزۀ تحصیل و آموزش پس از پذیرش فناوری بلاک‌چین می‌تواند به ویژگی‌های زیر مجهز شود:

• ۱-تمام اسناد در یک پایگاه‌دادۀ یکسان استقرار خواهند یافت و شرکت‌ها بهتر می‌توانند دربارۀ افراد متقاضی کار تحقیقات خود را انجام دهند.
• ۲-شفافیت شبکه‌های بلاک‌چین امکان هرگونه تقلب را از بین برده و جستجوی آن‌ها ازسوی کارفرما تسهیل خواهد شد.
• ۳-به راحتی می‌توان میزان تقاضا برای دوره‌های آموزشی موردنظر را بررسی کرد. ارتباط مستقیم دانشجویان و کارفرمایان باعث آگاهی از تخصص و مهارت‌های لازم استخدامی خواهد شد.
• ۴-دانشجویان و افراد مشتاق به یادگیریِ یک مهارت خاص، تنها در دوره‌های لازم شرکت کرده و از اتلاف وقت و انرژی برای گذراندن واحدهای درسی غیرضروری پیشگیری خواهد شد.

کمیسیون اروپا اقدام به بررسی چالش‌های مربوط با ادغام فناوری بلاک‌چین با سیستم آموزشی کرده است. براساس گزارش‌های منتشرشده برای تحلیل ریسک‌ها، مزایا، موانع احتمالی و اثربخشی این راهکارها در مقاطع مختلف تحصیلی (مدارس ابتدایی، دبیرستان و دانشگاه) مطالعات گسترده‌ای انجام شده است.

کمیسیون اروپا با اشاره به آنکه فناوری بلاک‌چین درحال گسترش است به پایداری آن اذعان داشت و مدعی شد که ممکن است در آیندۀ نزدیک به عنوان پلتفرم‌های آموزشی مورد استفاده قرار گیرد. با پیشرفت سریع فناوری به‌سختی می‌توان با به‌روزرسانی‌های پیوسته همراه بود؛ اما با اتخاذ راهکارهای بلاک‌چین می‌توان از جدیدترین روندهای علمی مطلع شد و چالش‌های مربوط به سازماندهی برنامه‌های آموزشی را رفع کرد.

بیشتر بخوانیم:ترکیب هوش مصنوعی و بلاک‌چین در امور مالی و سرمایه‌گذاری

جمع‌بندی

بلاک‌چین به تازگی در بازارهای مختلف گام نهاده است و شرکت‌های بسیاری درحال طراحی راهکارهایی هستند که از این فناوری نوین در کسب‌وکار خود بهره ببرند. تقاضای بالایی برای استخدام متخصصان وجود داشته و بودجۀ اختصاصی برای توسعۀ نرم‌افزارها رو به افزایش است. شرکت‌های متعددی از فرصت‌ها و ظرفیت فناوری بلاک‌چین برای ارتقای حوزۀ تجاری، زیرساخت‌های شبکه و ارتقای سودآوری مشاغل خود آگاهند و شروع به ادغام این فناوری در حوزۀ لجستیک، املاک و کشاورزی کرده‌اند. یکی از حوزه‌هایی که بسیار مستعد است، سیستم آموزشی و دانشگاه‌ها هستند. در این مقاله به بررسی تاثیری که ادغام فناوری بلاکچین در نظام آموزشی می‌تواند داشته باشد پرداختیم.

منبع: کوین‌ایران

بیشتر بخوانیم: دنیای ارزهای دیجیتال پر شده از توکن‌؛ ادغام از راه می‌رسد