وزیر فرهنگ و ارشاد و اسلامی، همزمان با رونمایی از سامانه‌های «حافظه ملی ایرانیان» و «سنا»، دیجیتال‌سازی منابع را بخش مهمی از قدرت نرم و دیپلماسی ایران، دانست و گفت: این سامانه‌ها به گسترش علم و پویایی اقتصاد فرهنگی کمک می‌کنند.
سامانه حافظه ملی ایرانیان جامع ترین پایگاه فهرست، کتب، نشریات، اسناد و نسخ خطی کشور است که دسترسی به چهار پایگاه شبکه نشریات کشور، شبکه مراکز اسناد کشور، فهرستگان نسخ خطی و بانک نشریات کشور را با هدف غنی سازی تجربه کاربران و توزیع عادلانه اطلاعات میسر می کند.
سامانه نشریات کشور سنا از دیگر سامانه هایی است که با شعار حافظه ملی در خانه هر ایرانی رونمایی شد. این سامانه فهرست و محتوای دیجیتال نشریات روزنامه ها و مجلات ایرانی را از آغاز تاکنون دربر می گیرد.
به گزارش اقتصاد الکترونیکی از سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سید عباس صالحی در نشست رونمایی و راه اندازی سامانه های حافظه ملی ایرانیان و سنا، گفت: داده های موجود در این سامانه و دیجیتال سازی منابع بخش مهمی از قدرت نرم فرهنگی و دیپلماسی فرهنگی ایران، هستند. تمدن و توسعه علوم چه در علوم انسانی و چه در علوم پایه پیشرانانی دارد که می تواند به گسترش علم و تحقیق کمک کند. خروجی دومی که چنین سامانه هایی می توانند داشته باشند این است که به خدمت اقتصاد فرهنگ و کسب و کارهای فرهنگی ، تشکل‌ها و صنوف فرهنگی بیایید.
عضو هیئت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در کتابخانه ملی اظهار داشت: این داده‌ها کمک می کنند چشم انداز روشن تری از مدیریت کسب و کارهای فرهنگی داشته باشیم و نسبت به آینده شان تصمیم‌گیری بهتری شود. هر اندازه که از حافظه کلاسیک ملی به سوی حافظه دیجیتال و حافظه هوشمند حرکت کنیم می توان دستاوردهای بهتری به خصوص در عصر حاضر داشته باشیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: راه اندازی سامانه های حافظه ملی ایرانیان و سنا، داده های موجود در این سامانه ها نشان از قدرت نرم فرهنگی و دیپلماسی فرهنگی ایران است. ما می‌توانیم این قدرت نرم را وسعت و عمق دهیم و در دیپلماسی ارتباطی با جهان استفاده کنیم؛ یعنی جهان حس کند که به اعتبار داده‌های ارتباطی ایران نیازمند است و صرفا به نفت ما نیازمند نباشد.
وی در پایان صحبت های خود تصریح کرد: عدالت اطلاعاتی یکی دیگر از مهمترین خروجی های طرح هایی از این دست است. زیرا اطلاعات امروز بخش اصلی سرمایه عملیاتی توسعه به شمار می آید. با این نگاه هر فردی می تواند دسترسی‌ها به اطلاعات و داده‌های خام و غیرخام پیدا کند. امیدواریم این زحمتی که دوستان کشیدند و در هفته دولت عرضه می‌شود، مقدمه ای برای برداشتن گام های دیگر در عرصه فرهنگ باشد تا جامعه ایرانی و فراتر جامعه جهانی که به فرهنگ ایرانی تعلق خاطر دارند از این دستاورد بهره مند شوند.
بروجردی: منابع فیزیکی و مکتوب، باید دیجیتال شوند
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اظهار داشت: برای دست یابی به موفقیت باید این همکاری ها تداوم داشته باشد تا بتوان ماحصل یک کار جمعی در سایه همدلی و همفکری و همآوایی را مشاهده کرد. راه اندازی این دو سامانه نمونه یک کار موفق جمعی است.
اشرف بروجردی، به رویکرد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اشاره کرد و گفت: دو نوع نگرش درباره اسناد و منابع وجود دارد، یک نگاه معطوف به این است که فقط باید گنجینه دار بود و از این میراث حفاظت کرد. اما نگاه دیگری وجود دارد که می گوید در کنار حفاظت از میراث و گنجینه ملی، باید اطلاعات موجود را در اختیار عموم مردم قرار داد.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تاکید کرد: اصرار و تاکید ما همواره بر این موضوع بوده است که از نگاه جزیره ای درباره اسناد و منابع بپرهیزیم و نگرش توسعه ای داشته باشیم و برای حفاظت از میراث حافظه ملی ایرانیان تلاش کنیم که این مهم با همراهی و تعامل یکدیگر اتفاق می افتد.
بروجردی با تاکید بر اهمیت توزیع عادلانه اطلاعات، گفت: منابع فیزیکی و مکتوب موجود از اهمیت ویژه ای برخوردار است اما با توجه به گستره اطلاعات و نیاز امروز لازم است که این اطلاعات به طریقی به شکل دیجیتال و به سرعت در اختیار جامعه قرار گیرد.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اضافه کرد: دیجیتال سازی در ادوار مختلف وجود داشته اما به دلایلی اهتمام به این مهم محدود بوده است، امروز با توجه به اقتضای زمان موضوع دیجیتال سازی منابع در اولویت اقدامات سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران قرار گرفته است.
وی یادآور شد: با توجه به شیوع ویروس کرونا خدمات رسانی حضوری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به مراجعه کنندگان محدود شد از این رو اهتمام خود را بر آن داشتیم تا با تلاش شبانه روزی دیجیتال سازی منابع را ترسیع کنیم تا بتوان خدمات مورد نیاز را به کاربران ارائه داد.
تدوین تاریخ شفاهی از رسالت‌های سازمان اسناد است
وی ادامه داد: بسیاری از منابع کتابخانه ای که امروز در سامانه های حافظه ملی ایرانیان و سنا بارگذاری شده، حاصل همکاری دستگاه های مختلف است که به همت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران شبکه سازی اطلاعات بر روی داده ها انجام شده و خوشبختانه این منابع با استانداردهای روز جهانی در اختیار عموم قرار گرفته است.
وی رفع محدودیت در خدمات رسانی را از دیگر رویکردهای این سازمان عنوان کرد و گفت: پیش از این، پژوهشگران برای دسترسی به منابع باید ۶۰ روز منتظر می مانند اما این مهم امروزه به ۲ ساعت کاهش پیدا کرده است.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: تدوین تاریخ شفاهی از دیگر رسالت های این سازمان است و تا کنون با یک هزار و ۲۰۰ نفر در قالب تاریخ شفاهی مصاحبه شده است و این مهم همچنان در حال پیگیری و انجام است.
وی گفت: از دولت درخواست می کنم دستورالعمل ها و بخشنامه های لازم را به سایر سازمان ها برای تقویت مشارکت ها ابلاغ کند تا بتوان در پیشبرد اهداف در جهت حفظ داشته های ملی آسان تر قدم برداشت.
بروجردی در ادامه سخنان خود با بیان این که بعضی کشورهای حاشیه خلیح فارس خریدار منابع خطی ایران ، هستند، ادامه داد: این کشورها با مبالغ هنگفتی که در اختیار دارند منابع را از دست مردم خریداری می کنند؛ در حالی که این منابع باید در سازمان اسناد نگهداری شوند.
وی تاکید کرد: البته هم اکنون تعداد ۴۰هزار نسخه خطی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نگهداری می شود، در حالی‌که در سطح جهان تعداد یک میلیون و ۱۴هزار نسخه خطی فارسی وجود دارد که مطلوب این است که نسخه دیجیتال آنها در اختیار سازمان قرار گیرد.
دسترسی به اسناد معتبر و قابل اعتماد آسان نیست
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری عضو هیئت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در ادامه این نشست با اشاره به دسترسی به اطلاعات از طریق علوم فناوری گفت: دسترسی به اسناد معتبر و قابل اعتماد برخلاف آنچه که در فضای مجازی موجد است، آسان نیست و خیلی وقت‌ها این دسترسی ها به دلیل انجام سفرهای متعدد ممکن نخواهد بود.
منصور غلامی با اشاره به راه اندازی سامانه‌های جدید در کتابخانه ملی گفت: راه اندازی سامانه های حافظه ملی ایرانیان و سنا یک فرصت است این ثروت و گنجینه ارزشمند اطلاعات را در حوزه فرهنگ و علم در اختیار پژوهشگران و دانشجویان قرار دهد.
حافظه ملی، مراقبت از اسناد و کتاب است
وزیر آموزش و پرورش و عضو هیئت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نیز گفت: راه اندازی این سامانه ها اقدامی ارزشمند است. زیرا علی رغم سرعت علمی و تحولات نوآورانه ای که در دنیا اتفاق می‌افتد هنوز هیچ اختراع بشری به اندازه اختراع خط توانسته به عرصه تمدن و فرهنگ، توسعه یادگیری، انباشت وانتقال یادگیری اعتبار دهد. بنایراین آنچه مربوط به خط و کتابت و کتاب است جایگاه بسیاری در تمدن اسلامی دارد و این اقدام سازمان اسناد و کتابخانه ملی، کار علاقه‌مندان کتاب را تسهیل کرده است.
محسن حاجی میرزایی گفت: وقتی صحبت از حافظه ملی به میان می آید به معنای مراقبت از اسناد، کتاب و به عبارت بهتر محافظت از میراث گذشته و انتقال آن به حال و آینده است.
