طرح صیانت نه تنها اقتصاد دیجیتال، بلکه کل اقتصاد کشور را متاثر می‌کند
بنیان‌گذار استارت‌اپ «کاموا» گفت: تصویب طرح صیانت بر کل اقتصاد کشور تاثیر می‌گذارد و آن را نابود می‌کند؛ فقط اقتصاد دیجیتال نیست که از این طرح متاثر می‌شود، بلکه تمام کسب و کارهایی که در ایران فعال هستند، تحت تاثیر قرار می‌گیرند چون آی‌تی، اینترنت، ابزارها و تکنولوژی‌های مورد استفاده بخش جدایی‌ناپذیر آن‌ها است.
طی ماه‌های گذشته بحث‌های مختلفی در مورد طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی در گرفته است. گرچه به نظر می‌رسد مجلس عزمی جزمی برای تصویب این طرح در پیش گرفته است اما برخی اجرایی شدن این طرح را غیرممکن می‌دانند، چراکه معتقدند ظرفیت‌های لازم و زیرساخت‌های مورد نیاز آن در کشور موجود نیست.
دانلود فایل PDF و مشاهده عناوین ماهنامه ” اقتصاد دیجیتال” شماره ۱۵، آذر ماه۱۴۰۰
هرچند برخی از موافقان طرح صیانت از فضای مجازی حمایت از پلتفرم‌های داخلی را از مهم‌ترین اهداف این طرح می‌دانند، هادی فرنود بنیان‌گذار استارت‌اپ «کاموا» معتقد است در نظر داشتن اهداف حمایت‌گرانه برای این طرح صرفا یک ادعا است و نیت‌ها و اهداف دیگری برای اجرا کردن طرح صیانت در نظر گرفته شده است.
وی با اشاره به ضعف‌ها و کمبودهای فنی و اقتصادی کشور، عملیاتی شدن این طرح را غیر ممکن می‌داند و می‌گوید: از لحاظ فنی نمی‌شود طرح صیانت را اجرایی کرد، چراکه محدود و مسدود کردن پلتفرم‌ها و ابزارهای مختلف موجود بر بستر اینترنت برای کشوری مثل ایران توجیه اقتصادی ندارد. ما منابع مالی نامحدود نداریم و حتی اگر داشته باشیم ساختن این ابزارها در بازار کوچکی مثل کشور هشتاد میلیون نفری ما اصلا توجیه اقتصادی ندارد.
بنابراین، ما عملا نمی‌توانیم جایگزینی برای ابزارها و پلتفرم‌های خارجی بسازیم. مثلا همین چند پیام‌رسان داخلی که داریم اصلا توجیه مالی ندارند و اگر کمک‌های دولت نبود نمی‌توانستند به کار خود ادامه دهند. پیام‌رسانی که تعداد کاربران آن به پنج میلیون هم نمی‌رسد نمی‌تواند درآمدزایی کند، چون پیام‌رسان بدون داشتن تعداد زیاد کاربر اصلا درآمدی نخواهد داشت.
البته بنیان‌گذار کاموا معتقد است عدم امکان جایگزینی پلتفرم‌های خارجی با نمونه‌های داخلی نیز مانع دیگری بر سر راه اجرایی شدن این طرح خواهد بود: ما به لحاظ فنی زیرساخت ایجاد شبکه‌های اجتماعی و ارتباطی مثل اینستاگرام و واتس‌اپ را نداریم؛ چون برای مثال در اینستاگرام، در هر دقیقه چندهزار یا چندصد گیگابایت عکس و فیلم توسط کاربران ایرانی دانلود و آپلود می‌شود که زیرساخت‌های فنی ما توان پوشش دادن آن را ندارند. ما فضای ذخیره‌سازی کافی و مناسب برای ایجاد این شبکه اجتماعی را هم نداریم. با این حال، حتی اگر توان فنی آن را هم داشته باشیم، هزینه‌های این کار بسیار زیاد است و برای تامین آن باید از کاربر پول گرفت، چون درآمد حاصل از تبلیغات به هیچ وجه پاسخگوی این هزینه‌ها نیست و ما فقط هشتاد میلیون نفر جمعیت داریم.
جهت مشاهده ودانلود ماهنامه ” اقتصاد دیجیتال” اینجا کلیک نمایید.
وی ادامه می‌دهد: اگر اینستاگرام هم بنا بود فقط چهل میلیون کاربر داشته باشد، نمی‌توانست هزینه‌هایش را تامین کند. مسئولان می‌خواهند مدل چین را در ایران اجرا کنند و با هیجان هم از این طرح حرف می‌زنند اما مختصات اقتصادی و جمعیتی چین با کشور ما تفاوت دارد. چین بیش از یک میلیارد جمعیت دارد و خودشان به‌تنهایی یک بازار بزرگ هستند، همچنین به اندازه کافی از پول و منابع مالی برخوردارند و مثل ما هم تحریم نیستند. اما در کشور ما که هیچ یک از این ویژگی‌ها را ندارد، چنین طرحی عملا غیر قابل اجرا و عملیاتی شدن است.
با وجود این موانع احتمال اجرایی شدن این طرح برای فعالان عرصه فناوری و صاحبان کسب و کارها همچنان نگران‌کننده است. فرنود درباره مهم‌ترین مشکلی که با تصویب این طرح به وجود خواهد آمد می‌گوید: بزرگ‌ترین مشکل و نگرانی مهاجرت افراد متخصص در حوزه فناوری است که در سال ۱۴۰۰، به دلایل مختلف میزان آن شدت گرفته است و با چنین طرح‌هایی بیشتر هم می‌شود. وقوع چنین اتفاقاتی باعث می‌شود نیروهای فنی و نخبه کشور خیلی سریع‌تر مهاجرت می‌کنند و طبق گفته رهبر این بزرگ‌ترین خیانتی است که می‌شود به کشور کرد. وقتی نخبگان از جامعه مهاجرت کنند، کشور دیگر به جایی نخواهد رسید و از پیشرفت تهی خواهد شد و این بزرگ‌ترین ضربه و خطر اجرایی شدن این طرح است.
نگرانی از مهاجرت نیروی انسانی و از دست دادن نیروهای متخصص تنها یکی از تبعات و پیامدهای طرح صیانت از فضای مجازی خواهد بود. اجرایی شدن این طرح تاثیرات دیگری نیز دارد که مهم‌ترین آن تاثیر بر اقتصاد خواهد بود. بنیان‌گذار کاموا معتقد است: تصویب طرح صیانت بر کل اقتصاد کشور تاثیر می‌گذارد و آن را نابود می‌کند؛ فقط اقتصاد دیجیتال نیست که از این طرح متاثر می‌شود، بلکه تمام کسب و کارهایی که در ایران فعال هستند، تحت تاثیر قرار می‌گیرند چون آی‌تی، اینترنت، ابزارها و تکنولوژی‌های مورد استفاده بخش جدایی‌ناپذیر آن‌ها است. به همین دلیل ضربه بسیار بزرگی خواهیم خورد و فکر می‌کنم بر میزان تولید ناخالص داخلی کشور نیز تاثیر منفی خواهد داشت.
تاثیرات اقتصادی در سطح خرد نیز قابل انکار نیست. ناتوانی کسب و کارهای خانگی از حفظ و پیشرفت موقعیت خود و از دست رفتن آن‌ها یکی از نتایج اجرایی شدن طرح صیانت خواهد بود. فرنود می‌گوید: کسب و کارهای کوچک از ابزارهای مختلفی استفاده می‌کنند که در صورت مسدود شدن آن‌ها فعالیتشان مختل می‌شود. گوشی‌های هوشمند و اپلیکیشن‌ها دچار مشکل می‌شوند و… . کسب و کارهای خانگی نیز که برای پیدا کردن مشتری از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، از بین می‌روند.
وی با بیان اینکه به جز پیامدهای منفی بر اقتصاد، طرح صیانت تاثیرات اجتماعی و فرهنگی نیز خواهد داشت، می‌افزاید: اینترنت به‌عنوان بستر گردش آزاد اطلاعات، ظرفیت نامحدودی برای آموزش و یادگیری در اختیار افراد قرار می‌دهد. محدودسازی‌ها باعث از دست رفتن این موقعیت شده و امکان یادگیری و پیشرفت را از افراد سلب می‌کند.
فرنود این تاثیر نامطلوب طرح صیانت را چنین توضیح می‌دهد: اینترنت منبع وسیع یادگیری و کسب اطلاعات است و افراد بیشتر از هر دانشگاهی از اینترنت یاد می‌گیرند و می‌آموزند. اینترنت به‌عنوان یک منبع آموزشی بزرگ و رایگان در جهان است که ما هم به آن دسترسی داریم و با استفاده از آن در حال پیشرفت هستیم، اما اگر این دسترسی محدود شود فرایند آموزشی و یادگیری و پیشرفت نیز مختل خواهد شد.
علاوه بر این، تفکیک ترافیک اینترنت به داخلی و خارجی و کند کردن اینترنت خارجی باعث می‌شود که عملا دیگر اینترنتی وجود نداشته باشد و تبدیل به یک اینترانت می‌شود. بنابراین، تصویب چنین طرح‌هایی یک نوع خودزنی به نظر می‌رسد. خودمان در حال محروم کردن خودمان از این نعمت هستیم.
منبع: سیتنا
