بیت‌کوین به‌عنوان اولین ارز دیجیتال تا به امروز بدون مشکل به فعالیت ادامه داده‌است و از جمله ارزهای امن و قابل‌اعتماد بازار به‌شمار می‌رود. هرچند این باور طی یک سال‌گذشته با برخی شک و تردید‌‌‌‌‌‌ها همراه بوده و به‌نظر می‌رسد که ارز دیجیتال محبوب بازار، با چالشی بزرگ مواجه شده‌است.
بیت‌کوین همانند دیگر ارزهای دیجیتال بازار دارای یک شبکه غیرمتمرکز و برای تسهیل تراکنش‌ها به‌کارمزد‌‌‌‌‌‌ها متکی است. پرداخت کارمزدها توسط معامله‌گران این امکان را به شبکه بلاک‌چینی بیت‌کوین می‌دهد تا به استخراج‌‌‌‌‌‌کنندگان و مشارکت‌‌‌‌‌‌کنندگان شبکه پاداش دهد و از ادامه روند پردازش تراکنش‌ها و امنیت شبکه اطمینان حاصل کند. درحالی‌که هزینه کارمزد در برخی شبکه‌‌‌‌‌‌های بلاک‌چینی ثابت است، اما کارمزد تراکنش در بیت‌کوین متغیر و همواره در نوسان است.
روند تغییرات کارمزدهای این شبکه طی چند ماه گذشته رو به افزایش بوده‌است، افزایشی که ریشه آن در اضافه‌شدن توکن‌‌‌‌‌‌های جدید به اکوسیستم بیت‌کوین نهفته است. با توجه به اینکه این کارمزد باید در هر تراکنش پرداخت شود، درک چگونگی و چرایی تغییرات کارمزد برای کاربرانی که در این ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری کردهاند ضروری است.
کارمزد بیت‌کوین
دریافت کارمزد به ازای انجام تراکنش تنها برای شبکه بیت‌کوین نیست و با وجود عرضه‌هزاران ارز دیجیتال متنوع طی سالیان گذشته، تقریبا تمام این ارز‌‌‌‌‌‌ها از کاربران کارمزد دریافت می‌کنند. مهم‌ترین دلیل دریافت این کارمزد، بقای شبکه و پردازش تراکنش‌ها است.
با توجه به ماهیت غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک‌چین، پردازش تراکنش‌ها و ذخیره و انتقال داده‌ها توسط کاربران انجام می‌شود، کاربرانی که برای این فعالیت نیازمند دستگاه‌های پردازشی یا قفل‌کردن سرمایه خود هستند. این مشارکت در شبکه‌‌‌‌‌‌های بلاک‌چینی هزینه و زمانبر است، بنابراین اگر پاداشی در ازای این تلاش وجود نداشته‌باشد کاربران فعالیت خود را ادامه نمی‌دهند و در نهایت شبکه بلاک‌چینی با مشکلات بزرگی مواجه می‌شود.
کارمزد پرداختی کاربران؛ در واقع همین پاداش است که به مشارکت‌‌‌‌‌‌کنندگان پرداخت می‌شود تا تراکنش آنها را پردازش کنند. نحوه تعیین میزان کارمزد و شیوه پردازش تراکنش‌ها در هر شبکه متفاوت است که به سازوکار آن برمی‌گردد. شبکه بلاک‌چینی بیت‌کوین با الگوریتمی به‌نام اثبات کار فعالیت می‌کند، در این الگوریتم مشارکت‌‌‌‌‌‌کنندگان برای پردازش تراکنش و کسب پاداش باید معادلات و معما‌‌‌‌‌‌های ریاضی را حل کنند تا بیت‌کوین پاداش بگیرند. فرآیندی که استخراج نام دارد و طی آن تراکنش‌ها نیز پردازش می‌شوند. معادلات ریاضی شبکه بیت‌کوین به‌مرور زمان پیچیده‌‌‌‌‌‌تر می‌شود و درحالی‌که در روزهای ابتدایی فعالیت بیت‌کوین استخراج برای هرکسی امکان‌پذیر بود، اما امروزه دستگاه‌های پردازش پیشرفته‌‌‌‌‌‌ای برای حل معادلات و دریافت پاداش نیاز است.
روندی که هزینه‌های استخراج بیت‌کوین را طی سالیان گذشته افزایش داده‌است و از جمله دلایل چرایی نوسان کارمزد بیت‌کوین به‌شمار می‌رود، بنابراین پاداش استخراج‌‌‌‌‌‌کنندگان بیت‌کوین در هر زمان متفاوت است و عوامل مختلفی بر کارمزد موردنیاز پرداختی در تراکنش‌های بیت‌کوین تاثیر می‌گذارند. هم‌اکنون تراکم شبکه از جمله عوامل اصلی تاثیرگذار بر نوسان کارمزد بیت‌کوین به‌شمار می‌رود.
چالش توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی
جدیدترین چالش بیت‌کوین از اوایل سال۲۰۲۳ شروع شده‌است، زمانی‌که یک توسعه‌‌‌‌‌‌دهنده بیت‌کوین پروتکلی به‌نام اردینال را منتشر کرد. این پروتکل ثبت اطلاعات را بر روی ساتوشی، کوچک‌ترین واحد شمارش بیت‌کوین امکان‌پذیر کرد و منجر به ایجاد نوعی از توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی به‌نام اردینالز بر بستر بیت‌کوین شد.
این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا تا قبل از این پروتکل، ایجاد و عرضه توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی نیازمند قرارداد‌‌‌‌‌‌های هوشمند بود، قرارداد‌‌‌‌‌‌هایی که بلاک‌چین بیت‌کوین از آنها پشتیبانی نمی‌کرد، اما با عرضه این پروتکل، بیت‌کوین نیز همراه با اتریوم و دیگر شبکه‌‌‌‌‌‌های بلاک‌چینی محبوب بازار امکان پشتیبانی از توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی را پیدا کرد.
پشتیبانی از توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی این فرصت را به شبکه بیت‌کوین می‌دهد تا سرمایه و کاربران بیشتری را جذب کند و کاربرد‌‌‌‌‌‌های خود را گسترش دهد، هرچند پروتکل اردینال مشکلات خود را برای قدیمی‌‌‌‌‌‌ترین ارز دیجیتال بازار نیز به‌همراه داشته‌است.
بلاک‌چین بیت‌کوین قدیمی است و ساتوشی ناکاموتو آن را به هدف پردازش تراکنش‌ها و انتقال ارزش ایجاد‌کرده است، به‌همین‌دلیل فضای ذخیره‌سازی بلاک‌‌‌‌‌‌های بیت‌کوین کوچک هستند، درحالی‌که این فضا برای ثبت اطلاعات تراکنش‌ها و پردازش آنها کافی است، اما برای ذخیره اطلاعات و داده‌های بزرگ توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی مناسب نیست.
بنابراین ایجاد و معامله توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی بیت‌کوین منجر به افزایش تراکم شبکه می‌شود. وقتی شبکه بیت‌کوین ترافیک زیادی را تجربه می‌کند، تراکنش‌های زیادی در صف پردازش قرار می‌گیرند. در این شرایط، استخراج‌‌‌‌‌‌کنندگان تراکنش‌هایی که کارمزد بیشتری دارند را اولویت قرار می‌دهند و آنها را زودتر پردازش می‌کنند.
شرایطی که منجر به افزایش کارمزدها می‌شود زیرا کاربران می‌خواهند تا تراکنش‌های خود را سریع‌تر انجام دهند، پس هرچه میزان استفاده از شبکه بیت‌کوین افزایش پیدا کند، هزینه کارمزدها نیز بیشتر می‌شود. در نتیجه با محبوبیت و گسترش استفاده از توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی در شبکه بیت‌کوین، کارمزد شبکه این ارز دیجیتال طی چند ماه گذشته افزایش شدیدی را تجربه‌کرده است و درحالی‌که در مرداد ماه میانگین کارمزد تراکنش در شبکه بیت‌کوین ۰.۶۴دلار بود، در روز پنج‌شنبه از ۸دلار عبور کرد و حتی به ۱۸ دلار نیز رسید.
هم‌اکنون در بازار توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی، توکن‌‌‌‌‌‌های شبکه بیت‌کوین در مرکز توجهات قرار دارند و حتی حجم معاملات بیشتری نسبت به شبکه‌‌‌‌‌‌های دیگر از جمله اتریوم و سولانا ثبت کردهاند.
افزایش حجم معاملات این توکن‌‌‌‌‌‌ها درحالی‌که می‌تواند نشان‌دهنده افزایش کاربرد‌‌‌‌‌‌های بیت‌کوین و خبر خوبی برای سرمایه‌گذاران این ارز دیجیتال باشد، اما افزایش کارمزدهای تراکنش را نیز به‌دنبال داشته‌است. این افزایش، انجام تراکنش‌های خرد را دشوار می‌کند و هزینه معاملات بیت‌کوین را به‌شدت افزایش می‌دهد. شرایطی که برای بسیاری از استفاده‌‌‌‌‌‌کنندگان این ارز دیجیتال ایده‌آل نیست و می‌تواند مشکلاتی را در زمان معاملات و استفاده از بیت‌کوین در تراکنش‌ها ایجاد کند.
موضوع قابل‌توجه در این شرایط، مقیاس‌پذیری ضعیف بیت‌کوین است. اتریوم از جمله شبکه‌‌‌‌‌‌های بلاک‌چینی محبوب دیگر بازار به‌شمار می‌رود که با مشکلات مشابهی در نوسانات کارمزد شبکه خود مواجه است، اما اتریوم با تمام ضعف‌‌‌‌‌‌ها و مشکلات خود، از مقیاس‌پذیری بیشتری نسبت به بیت‌کوین برخوردار است و توسعه‌‌‌‌‌‌دهندگان این ارز دیجیتال تا به امروز بار‌‌‌‌‌‌ها به روش‌های مختلفی تلاش کردهاند تا کارمزدها را کاهش دهند.
وضعیتی که برای بیت‌کوین متفاوت است و توسعه‌‌‌‌‌‌دهندگان شبکه این ارز دیجیتال با محدودیت‌های بیشتری مواجه هستند، بنابراین تا به امروز راه‌حل مناسبی برای چالش افزایش محبوبیت توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی بیت‌کوین ارائه نشده‌است. پروتکل اردینال را نیز نمی‌توان حذف کرد زیرا به‌معنای اعمال سانسور و محدودیت در شبکه بیت‌کوین خواهد بود که برخلاف اهداف و ماهیت غیرمتمرکز این ارز دیجیتال است.
شرایط امروزه توسط برخی از سرمایه‌گذاران و طرفداران بیت‌کوین در گذشته قابل پیش‌بینی بود و این افراد در همان روزهای ابتدایی عرضه پروتکل اردینال نگرانی‌های خود را عنوان کردند. کاربرانی که بر این باور هستند شبکه بیت‌کوین مناسب میزبانی توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی نیست و باید صرفا برای تراکنش‌های دیجیتال مورد‌استفاده قرار گیرد.
البته پروتکل اردینال طرفداران خود را نیز دارد. بخشی از جامعه بیت‌کوین از اضافه‌شدن توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی استقبال می‌کنند و این شرایط را فرصتی برای بهبود بلاک‌چین قدیمی این ارز دیجیتال و ایجاد فرصت‌های جدید رشد و گسترش کاربرد بیت‌کوین می‌دانند.
درحالی‌که بحث و گفت‌وگو پیرامون مزایا و مشکلات پروتکل اردینال ادامه دارد، واقعیت این است که توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی به بلاک‌چین بیت‌کوین اضافه شده‌اند و دیگر نمی‌توان آنها را حذف کرد. در این بین باید به این نکته نیز توجه داشت که توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی تنها عامل افزایش کارمزد تراکنش نیستند و نوسانات قیمتی بیت‌کوین نیز اثرات خود را بر تراکم شبکه دارد.
منبع: دنیای‌اقتصاد
- دردسرسازی بیت‌کوین، ارز دیجیتال محبوب بازار
