نفع کشورها از «عشایر دیجیتال»

صدیقه نژادقربان

با افزایش چشمگیر دوگانه کار و گردشگری ،کشورها در جهت صدور ویزا برای توریست‌‌‌های شاغل خیز برداشتند و این هیبریدی بودن کار و سفر، فرصتی برای کشورها در جهت جذب هرچه بیشتر «عشایر دیجیتال» و معرفی مقاصد گردشگری آنها ایجاد کرده است تا علاوه بر ارائه محصولات محلی به این افراد، به پیشرفت نوآوری و فناوری جوامع محلی در جهت توسعه گردشگری کمک کنند.

از سال ۲۰۲۰، بسیاری از کشورها در پاسخ به تاثیر محدودیت‌‌‌های سفر بین‌المللی ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹، که درآمد گردشگری را به میزان قابل‌توجهی کاهش داد، صدور «روادید» مخصوص عشایر دیجیتال را راه‌‌‌اندازی کردند. علاوه بر این، پیشرفت‌‌‌های فناوری مانند اینترنت پرسرعت، کنفرانس ویدئویی و پلت‌فرم‌‌‌های همکاری آنلاین که همگی با بحران کرونا شدت گرفتند، باعث گسترش عشایر دیجیتالی شدند. به‌‌‌عنوان مثال، در آمریکا، تعداد عشایر دیجیتال در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۱۹، به میزان ۱۳۱‌درصد افزایش یافت و در مجموع به ۱۷ میلیون نفر رسید.

ویزای دیجیتال عشایری (DNV) به افراد این امکان را می‌‌‌دهد که در کشوری دیگر بدون رابطه رسمی با یک کارفرمای ملی کار کنند. این نوع ویزا جامع‌‌‌تر از ویزای توریستی است و انعطاف‌‌‌پذیری بیشتری نسبت به ویزای کاری سنتی دارد و آن را به گزینه‌‌‌ای ایده‌‌‌آل برای کسانی که تمایل به‌کار از خارج از مرزهای یک کشور دارند ، تبدیل می‌‌‌کند.

این نوع ویزاها قصد دارند منافع اقتصادی مانند مصرف محلی را به همراه داشته باشند و در عین حال نوآوری را تقویت کنند، زیرا در بسیاری از موارد عشایر دیجیتال در زمینه‌‌‌های مرتبط با فناوری یا صنایع خلاق کار می‌‌‌کنند. ویزای عشایر دیجیتال همچنین خطر سوءاستفاده از ویزای توریستی کوتاه‌‌‌مدت توسط کارگران بین‌المللی از راه دور را کاهش می‌‌‌دهند. به‌‌‌دلیل همه‌گیری کووید-۱۹، بسیاری از مقاصد با مشکلات اقتصادی ناشی از کاهش گردشگری مواجه شدند که منجر به ایجاد ویزای دیجیتال عشایر (DNVs) شد.

DNV‌‌‌ها اشکال مختلفی دارند و اقامتی طولانی‌‌‌تر از ویزای توریستی معمولی را امکان‌‌‌پذیر می‌‌‌کنند و اغلب شامل اعضای نزدیک خانواده می‌‌‌شوند. تعامل با بازار کار محلی ممنوع یا بسیار محدود است، اما متقاضیان باید مجموعه‌‌‌ای از شرایط مالی را برآورده کنند.

عشایر دیجیتال چه کسانی هستند؟

عشایر دیجیتال، که برای اولین بار در سال ۱۹۹۷ مطرح شد، افرادی هستند که از فناوری برای زندگی و کار در هر مکان منتخبی استفاده می‌‌‌کنند. آنها علاقه‌‌‌مند‌ند که شغل و اوقات فراغت را با سفر و کار از راه دور ترکیب کنند. عشایر دیجیتال را می‌توان به‌‌‌عنوان موج جدیدی از افراد خود اشتغال تعریف کرد که می‌توانند از هر مکانی کار کنند. در واقع آنها، فراتر از محدودیت‌‌‌های سازمانی سنتی هستند.

نسل جدیدی از کارکنان که مدل‌‌‌های کسب و کار را با فرهنگ‌‌‌های کاری متفاوت معرفی می‌‌‌کنند. عشایر دیجیتال بدون داشتن فضای اداری ثابت به صورت آنلاین کار می‌‌‌کنند و می‌توانند در حین انجام کار، سفر کنند. در طول دهه گذشته، افزایش چشمگیری در تعداد افرادی که از راه دور و خارج از کشور کار می‌‌‌کنند به وجود آمده است. آمریکا با تعداد عشایر دیجیتالی که در سال ۲۰۲۲ به ۱۷ میلیون نفر رسیده، پیشروترین کشور است. 

در سال ۲۰۰۵، تنها ۱.۵ میلیون کارگر از آمریکا، به کار از راه دور پرداختند، اما تا سال ۲۰۱۷ این رقم به ۳.۹ میلیون نفر یعنی ۱۶۰درصد افزایش یافت. در سال ۲۰۲۲، حدود ۲۵ میلیون شهروند علاقه به تبدیل شدن به عشایر دیجیتال طی ۳‌سال داشتند که نسبت به‌سال قبل‌از آن ،‌رشدی ۱۲ درصدی داشته‌است. از نظر ملیت، تقریبا ۵۲‌درصد از عشایر دیجیتال از آمریکا و باقی از بریتانیا(۸درصد)، روسیه (۵درصد)، کانادا (۴درصد)، آلمان و فرانسه (۳درصد) هستند.

در مجموع، عشایر دیجیتال افرادی هستند که از فناوری برای انجام کارهای خود از راه دور استفاده می‌‌‌کنند و به آنها امکان می‌‌‌دهد برای مدت طولانی به مکان‌‌‌های مختلف سفر کرده و زندگی کنند. با افزایش کار از راه دور، بسیاری از کشورها برای جذب این متخصصان و تقویت گردشگری و اقتصاد، «ویزای عشایری دیجیتال» ارائه می‌‌‌دهند. ویزا به طور معمول به افراد اجازه می‌‌‌دهد چند ماه تا یک سال اقامت داشته باشند و به آنها حق قانونی کار و کسب درآمد به عنوان کارمند آزاد یا از یک کشور ثالث را در حین اقامت در کشور فراهم می‌‌‌کند.

چگونگی انتخاب مقصد عشایر دیجیتال

آنها مکان خود را بر اساس عناصر مختلفی انتخاب می‌‌‌کنند که ممکن است بر شیوه زندگی و آینده شغلی آنها در یک کشور خاص تاثیر بگذارد. آنها معمولا بر اساس توصیه همسالان خود (به ویژه سایر عشایر) و بررسی‌‌‌هایی آنلاین، تصمیم می‌‌‌گیرند که کجا بروند. وب‌سایت‌‌‌های زیادی وجود ندارد که به طور خاص برای عشایر دیجیتال طراحی شده باشد، اما برخی از وبلاگ‌‌‌ها هستند که توصیه‌‌‌ها و نظرات خود را در مورد مقاصد مختلف به اشتراک می‌‌‌گذارند.

محبوب‌‌‌ترین وب‌سایت در بین عشایر دیجیتال www.nomadlist.com است که مقاصد را بر اساس رتبه‌‌‌بندی و رای افرادی که قبلا از آن مکان بازدید کرده‌‌‌اند مشخص می‌‌‌کند. این وب‌سایت همچنین مقاصد را با توجه به هزینه‌‌‌های زندگی، ایمنی و امنیت، سرعت اینترنت و… ارزیابی می‌‌‌کند. شرایط آب و هوایی نیز بر انتخاب مقصد تاثیر می‌‌‌گذارد زیرا این عشایر آب و هوای گرم را ترجیح می‌‌‌دهند.

علاوه بر این، گفته می‌شود که عشایر دیجیتال سعی می‌‌‌کنند مقصدهای نزدیک به کشور خود را انتخاب کنند. با این حال، محبوب‌‌‌ترین مکان‌‌‌ها برای این عشایر در آسیا و اقیانوسیه است که در آنها هزینه زندگی کمتر از سایر مناطقی است که معمولا عشایر از آنجا آمده‌‌‌اند. به طور مشابه، برنامه توسعه سازمان ملل مهم‌ترین معیارهای عشایر دیجیتال در انتخاب مقصد را هزینه‌‌‌های زندگی، زیرساخت حمل‌ونقل خوب، هزینه‌‌‌های حمل‌ونقل مقرون به صرفه، آب و هوای خوب و باکیفیت، سرعت اینترنت، محیط امن، بوروکراسی و فساد پایین، فرهنگ و معماری و تنوع غذایی معرفی می‌‌‌کند.

همچنین روندی که اخیرا از سوی عشایر دیجیتال مشاهده شد ظهور جنبش ون لایف (VanLife) است. ون لایفی‌‌‌ها وسایل نقلیه خود را به خانه‌‌‌های متحرک تبدیل کرده و در حین کار از راه دور به اطراف سفر می‌‌‌کنند. سهم ون‌‌‌لایف‌‌‌ها در میان این عشایر با افزایش ۱۹ درصدی به ۳.۱ میلیون نفر در سال ۲۰۲۲ به‌‌‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. این یک جهش بزرگ از ۲.۶ میلیون نفر در سال ۲۰۲۱ و ۱.۹ میلیون نفر در سال ۲۰۲۰ محسوب می‌شود.

چرا کشورها، ویزای عشایری دیجیتالی می‌‌‌دهند؟

انگیزه ارائه برنامه‌‌‌های ویزای دیجیتال عشایری (DNV) کاملا متنوع است. پیشرفت فناوری همراه با تاثیر مثبت این عشایر بر اقتصادهای محلی توجه بسیاری از کشورها را به این نوع ویزا جلب کرده است. طی دو سال گذشته، کارمندان از ترتیبات کاری انعطاف‌‌‌پذیرتر حمایت کردند و برخی از کارفرمایان نیز پاسخ مثبت دادند. کار منعطف اکنون برای اکثر کارگران عادی شده است و داده‌‌‌ها این تغییر را نشان می‌‌‌دهند.

در ژانویه ۲۰۲۰، تنها حدود ۳‌درصد از آگهی‌‌‌های شغلی با حقوق برای کار از راه دور بود. با این حال، این تعداد در ماه مه ۲۰۲۰ به ۱۸‌درصد افزایش یافت. با توجه به افزایش علاقه به کوچ‌‌‌نشینی دیجیتال، بسیاری از مقاصد برنامه‌‌‌های DNV را معرفی کردند. کشورهایی که طرح‌‌‌های DNV را در سال‌‌‌های اخیر اجرا کرده‌‌‌اند، به این دلیل انجام می‌‌‌دهند که مزایای اجازه ورود به دریافت‌‌‌کنندگان را می‌‌‌شناسند، حتی اگر در نیروی کار محلی شرکت نکنند و از کسر مالیات یا معافیت‌‌‌های موقت بهره‌‌‌مند شوند.

اقتصاد محلی از این کوچ‌‌‌نشینان در حوزه‌‌‌های دیجیتال، خلاقانه و نوآوری منتفع می‌‌‌شوند از این رو، هدف کشورها جذب استعداد شده‌است. بنابراین کشورها به دو دلیل ویزای عشایری دیجیتال ارائه می‌‌‌دهند؛ اول، دولت‌‌‌ها می‌توانند ویزای عشایری را در برنامه‌‌‌های خود برای تقویت نوآوری و کارآفرینی بگنجانند. و دوم، DNVها می‌توانند در به حداکثر رساندن منافع اقتصادی برای جوامع محلی کمک کنند.

در برخی از مقاصد جزیره‌‌‌ای کوچک، دولت‌‌‌ها این عشایر را جذب می‌‌‌کنند تا پول به مناطق روستایی یا کم جمعیت بیاورند. از منظر مقصد میزبان، ویزای عشایری دیجیتال می‌تواند روشی نوآورانه برای جذب و حفظ کارگران بسیار ماهر باشد. با این حال، مقاصد باید از ادغام عشایر دیجیتال در اقتصاد و فرهنگ محلی اطمینان حاصل کنند و تاثیرات مثبت و منفی این برنامه‌‌‌ها را بر مقاصد میزبان اندازه‌‌‌گیری کنند. 

با وجود اینکه عشایر دیجیتال به عنوان مدلی برای حمایت از بازیابی خسارات ناشی از همه‌گیری کرونا ظهور کرده است، با این حال، ارزیابی تاثیر آن دشوار است. اندازه‌‌‌گیری تاثیر این عشایر بر گردشگری چالش‌‌‌برانگیز است. به طور دقیق‌‌‌تر، به‌‌‌دلیل جدید بودن عشایر دیجیتال، نبود داده‌‌‌های قابل اعتماد و با توجه به اینکه همه دارندگان ویزای عشایری را نمی‌توان به عنوان بازدیدکننده در نظر گرفت (در صورتی که ویزای آنها بیش از ۱۲ ماه باشد).

برخی از دولت‌‌‌ها از مبالغ کلی هزینه‌‌‌های بازدیدکنندگان برای تخمین میزان هزینه‌‌‌های عشایر دیجیتال در طول اقامت طولانی‌‌‌شان استفاده می‌‌‌کنند. با این حال، این ممکن است گمراه‌‌‌کننده باشد؛ زیرا عادات مخارج کارگران از راه دور و بازدیدکنندگان یکسان نیست. برای مثال، عشایر دیجیتال ممکن است غذاهای خود را به جای تهیه از رستوران‌‌‌ها خود شان بپزند. 

علاوه بر این، با توجه به ترتیب کار هیبریدی مداوم در بسیاری از کنسول‌‌‌گری‌‌‌ها و خدمات مهاجرت، بررسی برنامه‌‌‌های DNV ممکن است زمان و تلاش بیشتری را صرف کند و تنها تعداد کمی از افراد از آن سود می‌‌‌برند. بنابراین، در شرایط خاص، تغییرات در مقررات مهاجرت ممکن است با نیازهای کارمندان مانند اجازه دادن به دارندگان ویزای توریستی یا تجاری برای کار از خارج برای مدت زمان معینی یا اجازه دادن آزادی بیشتر به آنها برای تغییر محل کار یا یک سیستم کار ترکیبی مطابقت داشته باشد.

از نظر گردشگری، DNVها هنوز نسبتا ناشناخته هستند و مقاصد نیز باید برآوردها و سیاست‌‌‌های خود را پس از پایان محدودیت‌‌‌های سفر مجددا بررسی کنند. به طور کلی، ویزای دیجیتال عشایری گزینه خوبی برای افراد برای سفر و کار از خارج است و ابزار مهمی برای رسیدگی به تغییرات فعلی در تحرک کاری و شغلی است. آنها فرصتی را برای کشف مکان‌‌‌های جدید در حالی که هنوز می‌توانند کار کنند به‌‌‌دست آورده‌‌‌اند. هزینه دریافت ویزای دیجیتال عشایری در کشورهای مختلف متفاوت است.

با این حال، ویزای دیجیتال‌عشایری به طور کلی مقرون به صرفه است و می‌تواند راهی عالی برای تجربه یک فرهنگ و سبک زندگی جدید باشد. با آماده‌‌‌سازی و تحقیق به موقع، عشایر دیجیتال می‌توانند از سفرهای خود نهایت استفاده را ببرند و از آزادی زندگی عشایری لذت ببرند.

منبع: دنیای اقتصاد