مفاهیم پایه اقتصاد دیجیتال؛ فناوری مالی (فین‌تک) چیست؟

خشایار خدائی

فناوری مالی یا فین‌تک (Fintech) که ترکیب عبارت «تکنولوژی امور مالی «(financial technology) است، به شرکت‌ها یا استارت‌آپ‌هایی گفته می‌شود که در قرن ۲۱، بخش خدمات مالی را قبضه کرده‌اند. فین‌تک یا فناوری مالی به معنای کاربرد نوآورانه فناوری در ارایه خدمات مالی است و به کمپانی‌هایی اشاره دارد که با کاربرد تکنولوژی تلاش می‌کنند خدمات مالی را کارآمدتر کنند.

شرکت‌های فعال در زمینه فناوری‌های مالی عموما استارت‌آپ‌هایی هستند که تلاش می‌کنند خودشان را در سیستم‌های مالی جا بیندازند و شرکت‌های سنتی را به چالش بکشند. این شرکت‌ها در ارایه خدمات مالی به مشتری، از به‌روزترین تکنولوژی‌ها استفاده می‌کنند و با توجه به کم‌هزینه‌تر بودنشان، سرعت بالا در ارایه خدمات و راحتی استفاده، دست موسسات مالی سنتی مثل بانک‌ها را از این‌گونه فعالیت‌ها قطع کرده‌اند. مرکز ملی تحقیقات دیجیتال (National Digital Research Centre) در دوبلین ایرلند فین‌تک را این‌گونه تعریف می‌کند: نوآوری در خدمات مالی؛ این عنوان برای نامیدن گستره وسیعی از اپلیکشن‌های فناورانه به کار می‌رود که در بخش زیادی از ابتدا تا انتهای زنجیره ارزش محصولات مصرفی کاربرد دارند؛ فین‌تک یکی از علاقه‌مندی‌های جدید سرمایه‌گذاران است و تبدیل به یکی از زمینه‌های مورد توجه کارآفرینان برای راه‌اندازی کسب‌و‌کارهای خلاقانه شده است.

فناوری مالی (فین‌تک) چیست؟

عبارت «تکنولوژی امور مالی» از اوایل قرن جدید، در مورد خلاقیت‌های تکنولوژیک که در زمینه ادبیات مالی، بانکداری خرد، سرمایه‌گذاری و حتی پول‌های رمزی مثل بیت‌کوین‌ها (bitcoin) صورت می‌گیرند، مورد استفاده قرار گرفته است. از زمان انقلاب اینترنت و انقلاب اینترنت موبایل، فین‌تک‌ها به‌سرعت رشد کرده‌اند. این استارت‌آپ‌ها هزینه‌ها را کاهش داده و به جایگزینی برای خدمات موسسات مالی سنتی تبدیل شده‌اند. اساسا این رویکرد که شرکت‌های فین‌تک زیرمجموعه بانک‌ها یا شرکت‌های فناوری باشند با روح فین‌تک در تضاد است و اگر تصور کنیم می‌توان خدمات فین‌تک را درون همان کمپانی‌های سنتی ارایه کرد راه خطا را در پیش گرفته‌ایم.

مثال‌هایی از فین‌تک

فین‌تک فقط شامل استارت آپ‌ها و شرکت‌های کوچک و تازه تاسیس نمی‌شود شرکت‌های بزرگی همچون پی‌پل از پایه‌گذاران فین‌تک محسوب می‌شوند. زیرا در زمان خود، خدمتی ارایه کرد که نوآورانه و فناوارنه بود و در زمینه مالی بود. اما در حال حاضر، اکثر شرکت‌های فعال در فین‌تک، شرکت‌های کوچک و متوسط هستند. اکثر این شرکت‌ها به دنبال ارتباط دادن فرد به فرد یا نقطه به نقطه‌ی افراد و کسب‌و‌کارها هستند. به شکلی که افراد و کسب‌و‌کارها با واسطه و هزینه کمتری برای دریافت و پرداخت به هم متصل شوند. کسب‌وکارهای فین‌تک در ۹ دسته‌بندی کلی قرار می‌گیرند.

۱- پرداخت

۲- پول و ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت‌کوین

۳- کسب‌وکارهای فناوری مربوط به بورس و سرمایه‌گذاری (ولث‌تک)

۴- مدیریت مالی شخصی

۵- قرض دادن و تامین سرمایه جمعی

۶- انتقال بین‌المللی پول یا رمیتنس‌ها

۷- بانکداری روزمره و بانک‌های بدون شعبه

۸- کسب‌وکارهای فناوری بیمه (اینشورتک)

۹- کسب‌وکارهای مربوط به قانون‌گذاری (رگ‌تک)

جهت مشاهده ودانلود فایل pdf ماهنامه ” اقتصاد دیجیتال” اینجا کلیک نمایید.

مشکلات فناوری مالی ( فین‌تک )

امور مالی یکی از صنایعی است که که پیشگام تخریب توسط نرم‌افزارها قرار گرفته چون خدمات مالی مانند انتشارات بیشتر از بیت‌ها درست شده تا محصولات قابل لمس! تا امروز که رگلاتوری سپری برای خدمات مالی بوده و ترکیدن حباب دات‌کام تاثیری بر آن‌ها نگذاشته، به نظر می‌رسد بانک‌های جهان از موج جدید استارت‌آپ‌ها خیلی خوششان نیاید! با این حال اجرای تهاجمی محرمانگی فعالیت‌های بانکی و رگلاتوری انتقال پول به نظر می‌رسد تهدیدی برای کمپانی‌های فین‌تک است.

علاوه بر شرکت‌های سنتی، کمپانی‌های فین‌تک اغلب با دیده شک و تردید از سوی رگلاتورهای مالی دیده می‌شوند. امنیت داده‌ها یکی دیگر از مسایل رگلاتورها است که به دلیل تهدید هک آ‌ن‌ها را نگران می‌کند که لازم است داده‌های مشتریان و شرکت‌های حساس به خوبی حفاظت شود. هرگونه رخنه اطلاعاتی، هرچقدر کوچک می‌تواند خوشنامی‌ شرکت‌های فین‌تک را تهدید کند. بخش‌های آنلاین مالی نیز یکی از اهداف حملات DDOS است. بازاریابی یکی دیگر از تهدیدهای شرکت‌های فین‌تک است که معمولا می‌خواهند با رقبایی بزرگ‌تر از خودشان رقابت کنند. البته این تهدیدها زمانی که بانک‌ها می‌خواستند برای اولین بار به مشتریان‌شان خدمات آنلاین ارایه کنند هم وجود داشت.

پول و ارزهای رمزنگاری شده

البته به مانند مباحث دیگر هر کدام از بخش‌های شرح داده شده خود جای مقالات بیشتر دارد بخصوص کاربرد آنها در صنایع مرتبط اما از آنجایی که امروزه پول مجازی در فین‌تک‌ها بسیار معروف و از خود فین‌تک معروف‌ترند در اینجا لازم دیدم تا مختصری در این مورد بیان شود.

یکی از شناخته شده ترین ۹ گروه ذکر شده در فین تک پول و ارزهای رمزنگاری شده (cryptocurrency) است که در زیر بیشتر با آن آشنا میشویم

ارزهای رمزنگاری شده، موجودی دیجیتالی برای پرداخت می‌باشد که از جعل، تقلب و تغییرات محافظت شده است. هر «سکه» مجازی شماره منحصر بفرد خود را دارد، عملیات با ارزهای رمزنگاری به صورت مخفی و با استفاده از کلید‌های مخصوص انجام می‌شوند. عملیات انجام شده قابل لغو نمی‌باشد.

اطلاعات در مورد عملیات انجام شده معمولا به صورت آزاد در دسترس می‌باشد. اطلاعات بیت کوین که یکی از محبوب‌ترین ارزهار رمزنگاری می‌باشد، مانند زنجیره پیوسته‌ای از بلوک‌های عملیات است. در هر بلوک اطلاعات بلوک قبلی نوشته می‌شود و این نکته متداول بودن زنجیره را تامین می‌کند.

ارزهای رمز نگاری بدون هیچ‌گونه اداره و کنترل داخلی و یا خارجی تولید، محاسبه و درخواست می‌شوند و مرکز کنترل و واقعیت فیزیکی ندارند. به همین دلیل نگرش به ارزهای دیجیتال بسیار متفاوت می‌باشد و در مورد آن‌ها نظر واحدی از لحاظ اقتصادی و قانونی وجود ندارد.

  ” اقتصادالکترونیکی“ آخرین و به روزترین محتوی در اقتصاددیجیتال

در ادامه نکات قابل توجه در زمینه رشد ارزهای رمزنگاری شده و آینده نوآوری آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

۱- اعتبار غیرمتمرکز از پتانسیل بالایی برخوردار است.

یکی از جالب‌ترین جنبه‌های پروتکل ارز دیجیتال مثل بیت‌کوین، توانایی آن برای ارایه اعتبار، حتی در صورت نبود یک نهاد معتبر واحد در شبکه است؛ این مساله، فرض سنتی را که اعتبار نیازمند جریانی از یک منبع متمرکز و واحد است دستخوش وارونگی می‌کند.

۲- نوآوری می‌تواند غیرمتمرکز باشد.

از زمانی که ساتوشی ناکاموتو در مقاله‌ای فناوری بیت کوین را معرفی کرد، نوآوری در ارزهای رمزنگاری شده با سرعت فوق‌العاده در گوشه و کنار جهان به‌وقوع پیوستند. هیچ شرکت یا منطقه جغرافیایی نمی‌تواند ادعا کند که دارای فضای ارز رمزنگاری شده مخصوص خود است؛ پول‌های دیجیتال از رمزنگاری کلید عمومی استفاده می‌کند. هر کیف پول شامل تعدادی جفت کلید عمومی و خصوصی است. کلیدهای عمومی به آدرس‌هایی مثل بیت‌کوین تبدیل می‌شوند که به‌عنوان آدرس برای دریافت بیت‌کوین به پرداخت‌کننده اعلام می‌شوند.

۳- کاهش هزینه‌های ذخیره‌سازی دیجیتال، دریچه‌های جدیدی به‌سوی راه‌های کاملا جدید برای طراحی سیستم‌ها می‌گشاید.

در گذشته نه چندان دور، ذخیره‌سازی دیجیتال بسیار گران و هزینه‌بر بود که ارزش ذخیره‌سازی اطلاعات مهم را نشان می‌دهد. طراحی سیستمی با قابلیت ذخیره‌سازی هزاران نسخه از همان اطلاعات کمی عجیب به نظر می‌رسد. تمامی تراکنش‌های پول مجازی در مجموعه‌ای از بلوک‌های مرتبط ریاضی اتفاق می‌افتند. این بلوک زنجیره‌ای به منزله یک دفتر عمومی است که در دسترس همه افراد قرار داشته و در هزاران رایانه مختلف در سراسر جهان تکرار می‌شود. پروتکل این پول‌ها یک مثال فوق‌العاده از کاهش حداکثری هزینه‌های ذخیره‌سازی است که امکان ذخیره‌سازی هزاران نسخه از همان اطلاعات را فراهم می‌کند و این مساله، اساس روشی جدید برای طراحی سیستم‌ها است. پیشرفت‌های مستمر در ذخیره‌سازی، ارتباطات و قابلیت‌های محاسباتی، فرصت‌های بیشتری برای ایجاد سیستم‌های جدید با استفاده از رویکردهایی کاملا متفاوت فراهم می‌کند.

۴- آموزش گسترده‌تر درخصوص نوآوری به اندازه خود نوآوری حائز اهمیت است.

بزرگ‌ترین مانع برای فراگیر شدن مجموعه‌ای از نوآوری‌هایی که به لطف ارزهای رمزنگاری شده در حال ظهور هستند، نبود فناوری‌ها زمینه‌ای است. نحوه برخورد تنظیم‌کنندگان، قانون‌گذاران و مطبوعات با تغییرات فناوری به‌ویژه در عصر اینترنت بسیار حائز اهمیت است. نوآوری در فضای ارزهای رمزنگاری شده بسیار سریع‌تر از سایر حوزه‌های فناوری روی می‌دهد که باعث تشدید شکاف بین تصورات و واقعیت می‌شود. در این محیط بسیار پویا، نوآوری‌هایی موفق می‌شوند که نه تنها از لحاظ فنی قابل توجه هستند، بلکه با خواست مردم برای به‌کارگیری در خط‌مشی‌های گسترده‌تر، مورد حمایت واقع می‌شوند.

منابع:

۱.www.chetor.com
۲.www.peivast.com
۳.www.wikipedia.org
۴.https://cctvonline.ir
۵.https://way2pay.ir
۶.https://alpariforex.org/
۷.http://asrebank.ir/news/